Tímarit Máls og menningar - 01.10.1942, Blaðsíða 80

Bókarfregn:
John Steinbeck: Máninn líður. Sigurður Einarsson is-
lenzkaði. Bókaverzlun Finnur Einarsson. (Prent-
smiðju hvergi getið).
Það er myndarlegt af Finni Einarssyni að vera strax búinn
að koma út á íslenzku bók, sem má heita ný af nálinni í heima-
landi sínu, Bandaríkjunum, Máninn liður (The Moon is Down)
eftir John Steinbeck. Þetta er prýðileg ritgerð í dæmisögustil
um erfiðleikana, sem því eru samfara fyrir innrásarher ofbeldis-
ríkis að beygja lýðfrjálsa þjóð undir okið og halda henni undir
járnhælnum til lengdar. Sniðið á hókinni er þó ekkert í líkingu
við Grapes of Wrath (Þrúgur reiðinnar; um landbúnaðarkrepp-
una í Bandaríkjunum), hin listræna meðferð kemst ekki í hálf-
kvisti við Of Mice and Men (Frá músum og mönnum; tröllið,
sem drepur ástkonuna með hlíðuatlotum sínum). Höfundur hugs-
ar sér innrásarherinn bersýnilega þýzkan, en manngerðirnar eru
furðuólíkar Þjóðverjum, og engin tilraun gerð að greina eðlis-
háttu hins þýzka fasisma, öðru nær, innrásarforingjarnir eru
viðkunnanlegir, lífsþreyttir menn, sem hjálpa föngum sinum til
að rifja upp Varnarræðu Sókratesar á grisku. Aðalgildi bókar-
innar er sem sé falið í viturlegum hugleiðingum hennar og
mannúðlegum ályktunum, t. d. „Ég hef heyrt það sagt, að i
Englandi séu ennþá menn við völd, sem kæra sig ekki um það
að fá almenningi vopn í hendur.... Ef það eru þess háttar
menn, sem ennþá stjórna Englandi og Bandarikjunum, þá er úti
um heiminn.“ „Frjálsir menn geta ekki byrjað stríð, en þegar
það er einu sinni hafið, þá geta þeir barizt endalaust, einnig
í ósigri. Hjarðfólkið, foringjasleikjurnar, geta þetta ekki. Og þann-
ig er það alltaf hjarðfólkið, sem vinnur orusturnar, en tapar
stríðunum. En frjálsir menn vinna stríðin."
Séra Sigurður Einarsson hefur gert þýðinguna, sennilega í
miklu flaustri, því hana skortir allt það, sem á gamalli og góðri
dönsku er kallað „holdning“. Þýðingin er að vísu lífleg eins og
flest, sem kemur frá penna Sigurðar, en svo full af hugsana-
villum, óíslenzkri orðskipun, fallskekkjum, og hæpnum beyg-
ingum, að undrum sætir um vanan rithöfund. Dæmi: „velta
liinu hverfanda hveli jarðar eins og þeytispjaldi", „sást hvergi
í lieiðan díl á himni“, „dálítill snjór ýrði úr loftinu, kornél, sem
voru lítil og hörð“, o. s. frv. H. K. L.