Tímarit Máls og menningar - 01.12.1946, Blaðsíða 27

ÞJÓÐARATKVÆÐAGREIÐSLAN í FÆREYJUM
265
án þess að brjóta þjóðarétt. Eftir þjóðaratkvæðagreiðsluna var all-
ur danskur ríkisréttur fallinn úr gildi í Færeyjum, nema það sem
Færeyingar sjálfir vildu hafa í gildi fyrst um sinn — af praktískum
ástæðum. Danska stjórnin átti því engan rétt, enga heimild til að
rjúfa þing og boða til nýrra kosninga. Þingrofið var því í rauninni
afskipti erlends ríkis (intervention). í bréfi danska amtmannsins
um þingrofið er það heldur ekki rökstutt lögfræðilega. Aðferð Dana
hafa Norðmenn kallað „imperialistisk knep“ (valdamennskubrögð).
Hvað sem því líður, þá hefur Færeyingum verið sýnt í tvo heimana.
Herskip hefur verið á sveimi um eyjarnar, vopnaðir hásetar hafa
haldið „æfingar“ á götum Tórshavnar. Á dönskum ráðherrafundi
var talað um að senda her til Færeyja. Dönsk blöð og danskt útvarp
hafa háð sannkallað Ribbentropstaugastríð gegn Færeyingum.
Dönsk leynilögregla var send til Færeyja, og nú eru ekki færri en
tveir amtmenn í Færeyjum. Fógetinn (lögreglustjórinn), sem var
sagður Færeyjavinur, var settur af, og annar dyggari settur í stað-
inn, o. s. frv.
Danir hafa skotið sér undir 18. gr. dönsku stjórnarskrárinnar
(„Konungi er óheimilt án samþykkis Ríkisdagsins . . . að láta af
hendi nokkurn hluta landsins“). Rétt er það, að þessu ákvæði skal
hlíta, en það er Dana að sjá fyrir því, ekki Færeyinga. Sú var skylda
dönsku stjórnarinnar að koma þessu samþykki Ríkisdagsins í lag
formlega (í raun réttri hafði ríkisstjórnin danska fengið þetta sam-
þykki, sbr. hér að framan).
Yfirlit
Þó að meirihluti Lögþingsins væri hiklaust þeirrar skoðunar að
allur rétturinn væri þeirra megin, en danska stjórnin ætti engan,
tóku þeir samt þann kost að láta undan þingrofinu og ganga til
kosninganna sem danski amtmaðurinn hafði boðað til 8. nóv. Fái
þeir aftur meirihluta í nýja þinginu munu þeir taka upp málið þar
sem fyrr var frá horfið og gefast ekki upp fyrr en skilnaður er
fenginn.
Pólitísk frelsisbarátta Færeyinga hófst seint, en nú er útlit á að
hún fái skjótan enda. Ekki fyrr en 25 árum eftir lát Jóns Sigurðs-