Tímarit Máls og menningar - 01.12.1946, Blaðsíða 12

250
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
urinn liður í því kerfi herstöðva sem Bandaríkin hafa nú þanið til
austurs og vesturs frá Ameríku, og það kerfi má nota hvort heldur
er til sóknar eða varnar. Enginn liður þess er herstjórn Banda-
ríkjanna þýðingarlaus. Það er því fjarri því að vera ofmælt þótt
talað sé um dulbúnar herstöðvar í þessu sambandi. Ummæli margra
erlendra blaða, sem ekki verða sökuð um Rússadekur eða aðrar
„óhreinar“ hvatir, sýna það glöggt að víðar en á Islandi er hugs-
andi mönnum ljóst þetta eðli samningsins. Sum blöð nefna afnot
Bandaríkjanna af Keflavíkurvellinum beinlínis herstöðvar, önnur
láta í ljós svipaðar skoðanir og haldið hefur verið fram hér á
undan. Glöggt dæmi þess er eftirfarandi greinarkafli sem nýlega
(19. okt.) stóð í hiiiu víðkunna enska vikublaði The New Statesman
and Nation:
„Ég furðaði mig ekki á því er ég sá að ríkisstjórn íslands gæti
ekki setið áfram eftir að Alþingi var fengið til að samþykkja að
Ameríka héldi Keflavíkurflugvellinum sem almennum flugvelli (eivil
base), stjórnuðum af kunnáttumönnum. Allir vita á Islandi hvað ,,al-
mennur“ þýðir í þessu sambandi. Ef Ameríka þyrfti aðeins að halda á
Keflavík seni viðkomustað á leið til Þýzkalands, hefði völlurinn get-
að verið beint undir íslenzkri stjórn . . . Leiðinlegasta hlið sanm-
ingsgerðarinnar var orðsending sú sem utanríkismálaráðuneyti
Breta sendi til Reykjavíkur, þar sem sagt var að það mundi „mælast
illa fyrir“ í London ef íslenzka ríkisstjórnin neitaði að skrifa undir
samninginn. Það er skrýtið hve fáir menn í Amerjku virðast gera
sér grein fyrir að í augum Evrópumanna og Asíumanna eru Banda-
ríkin að minnsta kosti eins ágeng og Rússland, og að Bretland, sem
sí og æ er skammað í Ameríku fyrir stórveldisstefnu, virðist oft
koma fram sem hlýðinn vikadrengur í lífverði A1 Capones.“
Óþarft er að rekja það nánar hver hætta landi og þjóð mundi
stafa af því að liafa slíkar stöðvar hér á landi, ef Bandaríkjamenn
lentu í striði við Evrópuþjóðir. En hinu má heldur ekki gleyma
hverja áhyrgð lslendingar takast á hendur með því að veita Banda-
ríkjamönnum þá aðstöðu sem samningurinn fær þeim. Ef svo færi
að þeir notuðu sér Keflavíkurflugvöllinn til hernaðaraðgerða gegn
annarri þjóð, mundi sú afsökun íslendinga lítils metin og þykja
heldur barnaleg, að allur undirbúningur hefði farið fram án þeirrar