Tímarit Máls og menningar - 01.12.1946, Blaðsíða 59

KAJ MUNK
297
hinn frjálslyndi Grundtvigssinni Oscar Geismar, hafði djúptæk áhrif
á Kaj Munk. Geismar sagði þessum námfúsa og greinda dreng til og
vakti ást hans á Oehlenschláger og öðrum dönskum skáldum. Síðar
kom hann honum einnig í kynni við rit Henriks Ibsens.
Kaj Munk dreymdi sjálfan urn að verða skáld, og hann hefur
sagt frá því, að frændi hans Nis Petersen, sem síðar varð kunnur af
ljóðum sínum og skáldsögum, hafi lengi verið átrúnaðargoð sitt og
fyrirmynd.
En nú var Kaj Munk komið í skóla, fyrst í Maribo, síðan í Ny-
köbing á Falstri, og þar lauk hann stúdentsprófi 1917. Á skólaár-
unum gafst honum tími til margvíslegra skemmtana, æskuásta (hann
áleit á þeim árum, að óhamingja í ástum væri nauðsynlegt skilyrði
þess að geta ort) og nokkurs skáldskapar. Nokkur viðvaningsleg
riss eftir hann voru birt í blöðum bæjarins, og Kaj Munk fór að
hugsa um að hætta við áform sitt að lesa til prests og gerast blaða-
maður. En rétt fyrir stúdentspróf kom andinn yfir hann. Til þess
að spara steinolíu til ljósa heima fyrir (þetta var á stríðsárunum)
hafði Kaj Munk fengið leyfi til að koma í skólann á morgnana löngu
á undan öðrum nemendum. Þar samdi hann nú fyrsta leikrit sitt,
„Pílatus“. Hugmyndina að því hafði hann fengið í samræðum við
vin sinn, en við hann hafði Kaj Munk staðhæft, að Pilatus hefði
gert sér ljóst hið góða og verið fús til að framkvæma það, en látið
vélast og orðið dáðlaus af glundroða heimsins. Á 14 morgunstund-
um samdi Kaj Munk alla fjóra þætti leikritsins og sendi það til Pios
forlags í Kaupmannahöfn undir dulnefninu Harald Cajus — og tók
aftur til við próflesturinn þar sem fyrr var frá horfið.
Forlagið tók leikritinu mjög vel og bauðst til að ná tali af Jó-
hannesi Poulsen, leikara við Konunglega leikhúsið og fá hann til
að mæla með því að það yrði sýnt þar. Á meðan lauk Kaj Munk
stúdentsprófi.
Auðvitað ætlaði hann að lesa til prests til þess að verða við ósk-
um hinna iðnu og atorkusömu fósturforeldra sinna og láta rætast
einhvern hluta þeirra framtíðardrauma, sem hann dreymdi sjálfan.
Hann hélt því til Kaupmannahafnar, ungur stúdent, sannfærður urn
ágæti sitt og með ódrepandi kjark í lífsbaráttunni. Prófessorarnir
komust ekki hjá því að kynnast honum af eigin reynd. Hann gaf sig