Tímarit Máls og menningar - 01.12.1946, Blaðsíða 53

LÝÐRÆÐI
291
„í þjóðfélagi kommúnismans, þar sem valdi auðmanna er að fullu
hnekkt og auðmannastéttin sjálf úr sögunni, þar sem yfirleitt eru
ekki framar til neinar stéttir (það er að segja, þar sem ekki er lengur
neinn munur á þegnum þjóðfélagsins, að því er varðar afstöðu
þeirra til hinna félagslegu framleiðslutækja) — þá, en ekki fyrr,
hættir ríkið að vera til, þá, en ekki fyrr, getur orðið um raunveru-
legt frelsi að ræða. Þá, en ekki fyrr, getur lýðræði átt sér stað, raun-
verulega algert lýðræði án nokkurra undantekninga. Og þá tekur
loks lýðræðið sjálft að deyja út af þeirri einföldu ástæðu, að menn-
irnir, sem leystir hafa verið undan þrældómsoki auðvaldsins, liinu
grimmdarfulla, hrottalega, vitsneydda og viðurstyggilega arðráni
þess í óteljandi myndum, munu smám saman venjast á að framfylgja
þeim frumreglum mannlegs samfélagslífs, sem kunnar eru frá fornu
fari og endurteknar hafa verið árþúsundum saman, og það án vald-
beitingar eða undirgefni og án þess sérstaka þvingunartækis, sem
nefnist ríki“.
Þegar Lenín ræðir hér um útdauða lýðræðisins, ber það auðvitað
ekki svo að skilja, að við muni taka nýtt alræðis- eða kúgunarskipu-
lag, heldur á hann við það, að þar sem borgaralýðræði, sósíalískt
lýðræði og svo framvegis eru nöfn á tilsvarandi ríkisskipunarhátt-
um, getur í rauninni ekki orðið um neitt sérstakt lýðræði að tala,
eftir að ríkið er úr sögunni, en það merkir, að fram er komið J)jóð-
félagsform, sem felur í sér fulla einingu einstaklingsfrelsis og sam-
félagshyggju, — einingu, sem getur átt sér stað vegna þess félags-
lega siðgæðisþroska, er þróast mun með mannkyninu, eftir að stétta-
skipting þjóðfélagsins er afmáð og meginundirrótum sérgæzku og
samkeppnishyggju þar með útrýmt að fullu.
Þar með er á þessum hnetti stofnsett það þúsund ára ríki frelsis,
jafnréttis og bræðralags, sem mannkynið hefur dreymt um frá alda
öðli. Með því er auðvitað ekki sagt, að þjóðfélagsþróun mannkyns-
ins sé lokið, en um það, hvernig þeirri framtíðarþróun muni verða
háttað í einstökum atriðum, getum vér að sjálfsögðu ekkert fullyrt
á þessu stigi Jjróunarinnar.