Tímarit Máls og menningar - 01.12.1946, Blaðsíða 43

LÝÐRÆÐI
281
er skerða vildi frelsi þeirra til bankabrots, morða og mannrána.
Eins og þessi málgögn væru sjálf að einhverju leyti frjáls, en ekki
mýld og tjóðruð af eigendum sínum og yfirboðurum! Eins og þau
væru ekki sjálf undir strangri ritskoðun þessara milljónaburgeisa
og auðhringa, — ekki ritskoðun, er til þess væri sett að sporna við
því, að þau færu með ósannindi, heldur ritskoðun, sem bannar
þeim að flytja sannleikann um ákveðin víðtæk og mikils varðandi
þjóðfélagsmál. Vér þekkjum málgögn eins og Morgunblaðið, Vísi,
Tímann og Alþýðublaðið, sem eru svo frjáls, að jreim er ekki
leyft að segja satt um málefni, sem eru til muna pólitískari en til
dæmis veðreiðar eða víðavangshlaup. Er ekki trúlegt, að það komi
frá hjartanu, þegar slík málgögn lýsa hástöfum yfir áhyggju sinni
og umhyggju um frelsi hins talaða og ritaða orðs í öðrum löndum
heims, — löndum þar sem slíkt frelsi er í raun og veru annað og
meira en nafnið eitt?
Um sósíalískt lýðræði
Af framanskráðri greinargerð er ljóst, hversu fjarri lagi það er,
þegar verið er að lýsa borgaralýðræðinu sem einhverju hámarki
lýðræðisþróunarinnar eða auðvaldsríkjum nútímans sem óviðjafn-
anlegum lýðræðisfyrirmyndum. í raun og veru er lýðræðið á til-
tölulega lágu þróunarstigi í löndum, sem ekki eru komin lengra
áleiðis en á stig borgaralegrar þjóðfélagsskipunar. Því verður ekki
mótmælt með rökum, að borgaralýðræðið er þegar orðið gersam-
lega úrelt stjórnmálaskipulag, og J)ó að það tákni að vísu mikils
vert skref áleiðis frá miðaldastjórnarfarinu, sem það er upp úr vax-
ið, er þess vissulega engin von, að mannkyn tvítugustu aldar muni
sætta sig við það til lengdar héðan af. Vér hljótum að krefjast raun-
verulegs lýðræðis, sem veitir öllum þjóðfélagsþegnum fyllsta jafn-
rétti, eigi aðeins í orði, heldur og á borði. Það er nú hins vegar ó-
hugsandi, að slíkt lýðræði verði framkvæmt innan stéttaþjóðfélags-
ins, með því að frumskilyrði þess er einmitt afnám þeirra stéttafor-
réttinda, sem þetta þjóðfélag grundvallast á. Til þess að framkvæma