Tímarit Máls og menningar - 01.12.1946, Blaðsíða 66

304
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Frá blautu barnsbeini hafði hann aldrei getað sætt sig við dauð-
ann, honum hafði fundizt, að hægt ætti að vera að sigrast á honum
með trúnni. Hann hafði trúað því, þegar liann var barn, að hann
gæti vakið mann upp frá dauðum með bænum sínum, og í „Orðinu“
gerist þetta kraftaverk á leiksviðinu.
í ritferli Kaj Munks verður ekki gengið fram hjá kvæðum hans
og blaðamennsku. Kvæði hans eru stundum helzt til bragðdauf, og
orðaval hans spillir oft góðum hugmyndum. Ljóð hans eru sjaldan
hljómþýð; enda þótt honum takist oft að ná stílsvip liðinna alda,
brestur liann stundum þann skilning á tímabundnu gildi orðanna,
sem þurft hefði til þess að kvæðin yrðu sjálfum sér samkvæm og
hafin yfir form stælingarinnar. í þessu er þó einnig greinileg sú
viðleitni hans að koma lesendum á óvart. Bezt og heilsteyptust eru
vafalaust kvæði hans um mánuði ársins, sem fyrst voru prentuð í
„Berlingske Tidende“, en síðan safnað saman í bókinni „Navigare
necesse“. Eins tókst honum oft vel, þegar hann orti handa börnum,
en þau voru honum kærust allra lesenda.
Til blaðamennsku hafði Kaj Munk mikla yfirburði til brunns að
bera; honum var ákaflega létt um að skrifa, og andagift hans var
mikil, en skoðanir hans og sjónarmið báru oft vott um fljótfærni.
Kaj Munk gat orðið leiftrandi af áhuga, og þessi hæfileiki naut sín
til fulls í blaðamennsku hans, en hann var grunnfær og auðhrifinn.
Ferðabréf hans frá Þýzkalandi og aðdáun hans á Hitler og Musso-
lini eru dægurflugur, sem varla eru þess um komnar að setja blett á
ritgerðasafn hans „Himmel og Jord“, — eitthvert fjölbreyttasta rit-
safn sem nokkur Dani hefur gefið út nú á tímum. Bókin er safn
blaðagreina, og þar er glímt við allt milli himins og jarðar, greinar
um angist Lúters og dönsku sundmeyna Jenny Kammersgaard,
„Lofsöngur til danskrar veðráttu“ og „Danskur sálmur“, „Um
frumsýninguna á „En Idealist“ og „Lette Bölge, naar du blaaner“,
lýsing á harmkvælum sjóveikinnar, sem tæpast hefur verið gerð af
meiri snilld á danska tungu. Sumt af smásögum hans og rissum er
með snilldarbrag, og veiðilýsingar hans eru ágætar. í þeim er eins
og Kaj Munk fari með lesandann við hönd sér út á bersvæði, með
stúdentshúfu á höfði og byssu um öxl, og hleypi af á báða bóga.