Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1954, Síða 20

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1954, Síða 20
130 TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR lægra flokki; slík skiftíng veraldar í fyrsta og annan flokk hefur oft og tíðum leitt til afneitunar á veruleikanum í list. Hér hefur ráðstjórnarlistin reynt að finna hið gullna meðalhóf: hug- ■sjónakenda raunsæisstefnu. Þessi list kappkostar oft að sýna hvernig á að gera annars flokks veruleika að fyrsta flokks veruleika, og hún leitast við að gleyma aldrei rökþróuninni. í augum fjölda manna er ráðstjórn- arlist og ráðstjórnarbókmentir hugsjónastefnur; áþreifanlegt dæmi um slíka hugsjónastefnu var kenníng sú, og tilraunir í samræmi við hana, sem beindist að sköpun átakalausra sjónleika, kenníngin grundvallaðist á því hugsæa samfélagi þar sem andstæð öfl eru ekki leingur til og all- ir menn eru vinir; það er ljóst að slík leikritagerð stefnir að afneitun veruleikans, enda hefur hún nú lagst niður í Ráðstjórnarríkjum. Ást manna á hugsæilegu formi kemur einnig skýrt fram í myndhöggvaralist og byggíngarlist Ráðstjórnarríkja. Ég efast ekki um að bæði í bókment- um og listum hefur þessi návist hugsjónarinnar í listsköpun haft mikið uppeldisgildi hjá þjóðum Ráðstjórnarríkja, alveg á sama hátt og hinar hugsjónakendu íslensku sagnbókmentir ólu oss íslendínga upp á sínum tíma, og uppbyggja oss enn í dag. Hetjubókmentir reistar á hugsjón sósíalismans hafa svarað bráðri þörf í hinu únga ríki byltíngarinnar; í því umhverfi þar sem þessar bókmentir urðu til hefur bæði verið nauð- syn á þeim og skilníngur; og í áhrifum sínum á fólk það sem þessar bók- mentir voru ætlaðar, hefur sannast að þær voru raunhæfar. Raunhæf er sú list sem skilst og þörf er á og krafa um i einhverjum sérstökum hópi manna. 011 list er raunhæf í augum þeirra manna sem skilja hana eða njóta hennar eða telja sig á einhvern hátt uppbygða af henni — þó að hún sé að meira eða minna leyti tómt rugl í augum ann- arra manna. Hjá oss á Islandi er til sérstaklega flókin og útsmogin vísnagerð, ferskeytlan; öll þjóðin hefur ánægju af ferskeytlunni, en það er erfitt að útskýra gildi hennar fyrir útlendíngum af því að sérkenni hennar eru svo bundin túngunni: sum afbrigði ferskeytlunnar má lesa afturábak, önnur er hægt að fara með á 48 mismunandi vegu með því að breyta sæti orðanna, og altaf heldur vísan einhverja merkíngu þó sú merkíng sé ekki ævinlega mikill vísdómur. Ýmis smágerðustu sérkenni málsins hafa eignast samastað í ferskeytlum af þessari formbundnu gerð; nokkrar skáldlegustu hugsanir samanlagðra bókmenta vorra hafa einnig verið greyptar í þessar harðrímuðu stökur; öll sæmileg skáld á
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.