Tímarit Máls og menningar - 01.07.1957, Page 83

„BERJIZT FYRIR FRELSl“
tímanum töluðu aðeins með hreyfingum og
látbragðsleik.
Chaplín leggur mjög mikið upp úr áliti
áhorfenda: „Ég hef aldrei reynt að skríða
fyrir áhorfendum," sagði hann þegar hann
var að gera Konu jrá París, „én ég hef ekki
heldur fundið hjá mér neina hvöt til að
þagga niður í þeim með ofríki."
Þessari reglu hafði hann alltaf fylgt. Allt
síðan 1916 hafði hann sýnt hverja nvja
mynd, fyrirvaralaust, í alþýðlegu kvik-
myndahúsi til þess „að prófa lyfið á hund-
inum“. Hann fylgdist með öllttm viðbrögð-
ttm áhorfenda af næstum því angistar-
fullri athygli. Eftir sh'ka kynningu kom það
oft fyrir að hann breytti heilum köflum sem
hann hafði verið ánægður með áður, eða
felldi þá alveg niðttr. I þessari samvinnu
við áhorfendur lagði Chaplín fyrst og
fremst áherzlu á börnin. Ef hann sagði um
eitthvert atriði: „Börnin hlógu ekki,“ vissu
samverkamenn hans þegar að hann myndi
annaðhvort fella það niður eða breyta því.
Þess vegna urðu ummæli harnanna í Los
Angeles úrslitadómur fyrir hann.
Chaplín skýrði frá því að næst myndi
hann gera talmynd. Ástæðan til þess að
hann hafði bundið sig svo mjög við þöglu
myndirnar var sú, að hann taldi að lát-
bragðslistin ein myndi skiljast um allan
heim.
Eftir að Borgarljósin voru gerð hafði
„þýðingum" á kvikmyndatali fleygt mjög
fram. Með þeim var unnt að flytja mynd af
einni þjóðtungu á aðra á viðunandi hátt, ef
það var samvizkusamlega gert. Chaplín
ákvað þannig að sætta sig við sömu örlög og
Shakespeare og Moliére höfðu orðið að
þola, en þeir eru einnig leiknir utan heima-
landanna eftir þýðingum, sem auðvitað geta
aldrei náð frumtextanum.
Það var ekki fyrr en 1938 að Chaplín hóf
„sjöttu mynd“. Hann kom þeim orðrómi á
kreik að hann hefði tekið upp gömul áform,
eins og Hamlet eða ævisögu Jesú, en hug-
mynd sína um hana gaf hann í skyn í einka-
viðtölum með þessum orðum: „Jesús var
ekki til, hann var fundinn upp af postulun-
um“. Hann lét í ljós óskir um að vera góði
dátinn Svæk eftir tékknesku skáldsögunni
frægu, sem segir frá Pragar-dáta sem er
staðráðinn í því að láta ekki austurríska
höfðingja etja sér út í stríð.
Hann talaði einnig um að skrifa kvik-
myndahandrit handa Paulettu Goddard,
Villistúllcan frá Bali. Að því er blöðin
sögðu hafði hann einnig í hyggju að gera
mynd, þar sem hann átti að leika „frægan
leikara, sem á hátindi attðs og frægðar
verður ástfanginn af óþekktum kvenleikara
og þykist því einnig vera ókunnur leikari
sjálfur. Um skeið lifir hann þannig tvö-
földu lífi. Allt í einu missir hann stöðu
sína og auðæfi, og nú er hann feginn að
geta notið þeirrar óbrotnu tilveru, sem hann
hafði skapað sér við hlið hins opinbera
lífs.“
Og loks tekur Chaplín í fimmta sinn upp
hin gömlu áform sín um Napóleon. Árið
1920 hafði hann skýrt frá því að hann hefði
fallizt á að leika þetta hlutverk í íburðar-
mikilli sögulegri mynd. Þetta kunni að
virðast gamansemi, en þó bjó alvara undir,
eins og kom í ljós 1926, þegar hann bað
spönsku söngkonuna Raquel Meller að leika
Jósefínu keisarafrú með sér. Eftir Borgar-
Ijósin fór ltann enn að hugsa um Napóleon,
eins og hann komst að orði við Michel
Gorel:
Ég œtla aS ganga aj hinni opinberu arf•
sögn dauSrí og sýna fólki barnalegan, hé-
gómlegan, hrifnæman og listrænan Napó-
leon. Áform hans eru mikiljengleg, en þeg-
ar er hann sér konu ganga hjá gleymir hann
öllu saman.
Minn Napóleon er innikróaSur af kald-
lyndum og heimtufrekum ráSgjöfum, sem
nota hann í þágu miSur þokkalegra áforma
TÍMARIT MÁLS OC MENNINGAR
161
11