Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.07.1957, Qupperneq 104

Tímarit Máls og menningar - 01.07.1957, Qupperneq 104
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR við. Og það má gjarnan vera „ljót“ saga í augum meðalmennsku og hverskyns aftur- halds, saga sem keinur við kaunin á okkur öllum, jafnvel illa skrifuð saga og naumast prenthæf — en framar öllu öðru: bók af okkar tíma. Elías Mar. Grundvallarrit um íslenzka fornminjafræði. Kristján Eldjárn: Kuml og haugfé úr heiðnum sið á íslandi. Bókaútgáfan Norðri. etta er mikil bók og glæsileg og hefur þegar hlotið æðstu viðurkenningu há- skólans sem staðgott vísindarit. Við Islendingar búum í undarlegu landi. Hver einasta eyja og landspilda á þessari jörð virðist numin af mönnum löngu fyrir víkingaöld nema Suðurálfa (Antarctica), enda eru þar fáir staðir byggilegir. Svo af- skekkt eyja hefur ekki „fundizt" í sjálfu Kyrrahafinu, að þar hafi ekki verið álit- legar minjar mannavistar, þegar „landkönn- uðir“ uppgötvuðu þær. Rúmlega 2000 míl- ur undan strönd Chile liggur Páskaeyja, örlítið eyland um 1100 mílur að frá næsta byggðu móli, en fræg fyrir fágætar fom- minjar. Hið mikla landfundaskeið í sögu mannkynsins er síðari hluti steinaldar og bronsöld; þá flæktust menn í landaleitir yfir heimshöf og slógu tjöldum, hvar sem óbyggður blettur fannst. Það er óhugsandi, að menn hafi hvorki hrakið né siglt til Is- lands á stein- og bronsaldarskeiði Norður- og Vestur-Evrópu. Það er vitleysa að tala um það, að þá hafi Evrópumenn ekki átt baffær skip. Almennt er talið, að írar hafi komizt út hingað á 8. öld, siglt yfir hafið á svonefndum currökum. Ef það er rétt, þá gátu írar siglt til íslands mörgum öldum fyrr, því að um 800 er löngu liðið blóma- skeið írskrar siglingasögu og skip þeirra verri en áður. Þessum staðreyndum verður ekki þokað og ekki heldur þeirri, að á ís- landi hafa engar fomminjar fundizt, sem ekki hafa getað borizt hingað eftir miðja 9. öld. En nýir fornleifafundir geta leitt annað í Ijós. Sennilega eru íslendingar slæmir fomfræðingar og skeytingarlitlir fræðimenn, en við verðum að taka okkur á. Islenzk fomminjafræði er ung að árum. Það er fyrst í upphafi 19. aldar, að menn taka hér að gefa jarðfundnum gripum gaum og varðveita þá, eftir að hið konunglega safn norrænna fomgripa var stofnað í Kaup- mannahöfn 1807. „Fram til þess tíma hafði ekki verið til nein stofnun, sem lét sér annt um, að haldið væri til haga jarðfundnum munum, og má nærri geta, að fyrir það hafa þeir tortímzt unnvörpum“, segir Eldjárn í formla. En hér heima á íslandi batnaði að- staðan lítið til varðveizlu fornminja, fyrr en Sigurður Guðmundsson málari stofnaði Forngripasafnið í Reykjavík 1863. Næsti áfangi í sögu fornminjarannsókna hér á landi er stofnun Hins íslenzka fomleifafé- lags 1879 og útgáfa árbóka þess. Þar er margvíslegur fróðleikur saman kominn, sem Eldjárn styðst við í riti sínu, en bók hans er fyrsta sjálfstæða ritið, sem birzt hefur um íslenzkar fornminjar. Það er því bæði brautryðjendaverk og grundvallarrit í þess- ari fræðigrein á landi voru, og því miður verður sennilega langt að bíða þess, að það verði úrelt, svo margir fundir hafi komið í dagsljósið, að nýrrar bókar verði þörf. Eldjárn notar orðið kuml sem heiti á legstað heiðins manns, „hvort sem nokkur haugur einkennir hann eða ekki“. Slík kuml hafa fundizt einungis á 123 stöðum á landinu, og er þó mjög óvíst um suma fundarstaðina, en alls eru kumlin 246. Efni bókarinnar er lýsing á þessum kumlum, 182
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.