Tímarit Máls og menningar - 01.05.1958, Blaðsíða 6

TÍMARIT MÁLS OC MENNINGAR
Lange og Ernest sáluga Bevin fyrir að hafa lagt lóðið á vogarskálina á móti okkur í mál-
inu. Það er aðalsmerki smáþjóðar að kunna að halda á sínu þrátt fyrir ólæti stórveldanna,
sem oft haga sér einsog dálítið heimskir þussar. Hugsun stjórnmálamanna er stundum
nokkuð sein að taka við sér. Tíminn er oft hlaupinn frá þessum aðiljum áður en búið er að
gefa skipunina, hvað þá framkvæma hana. Ég veit ekki hvar sá afdalakarl finst, sem lætur
sér detta í hug að herstöðvar á Islandi fái gegnt því hlutverki nú á tímum að verja Banda-
ríkin í heimsstríði; að minnsta kosti ekki í Ameríku; (að þessar herstöðvar ættu að verja
ísland hefur auðvitað aldrei neinum dottið í hug í alvöru, og það er tilgángslaust að vera
að setja upp þesskonar sauðarandlit einsog maður trúi því).
Ameríkumenn eru hagsýnir og raunsæir menn yfirleilt, þeir aðhyllast heilbrigða skyn-
semi og meta hluti og kenníngar eftir hagkvæmum árángri og kunna ekki að hugsa í
formúlum, þó þeir séu stundum að bera það við. Þeir vita vel, hvað sem stjórnmálamenn
og hershöfðíngjar segja, að orðið heimsstyrjöld er aðeins úrelt glósa. Allir vita að heims-
styrjöld getur ekki orðið framar. Afturámóti er líklegt að stjórnmálamenn og hershöfð-
íngjar sem aðhyllast gereyðíngarstefnu í ýmsum löndum reyni að taka höndum saman um
að koma fram stefnu sinni í öllum heiminum. Nú hafa nokkrir helztu stjórnmálaforíngjar
stórveldanna ásamt aftökumeisturum þeirra stofnað með sér „atómklúbb" í því skyni að
eyða heiminum. Til slíks stórvirkis þarf vel skipulagt átak, því almenníngur streitist á
móti klúbbnum. En starf sem væri í því fólgið að gereyða mannlífi á jörðinni á ekkert
skylt við stríð.
Herstöð á friðartímum einsog Keflavík er hinsvegar sannur óskasteinn þeirra sem græða
á því að reisa hana, leggja henni nauðsynjar og halda henni við. En setjum svo að stjóm-
málamenn og hershöfðíngjar í Bandaríkjum taki höndum saman við starfsbræður sína í
Ráðstjórnarríkjum um skipulagt átak til að eyða mannabygð á jörðinni, hvað mundi
Keflavík standa leingi? Spyrjið hvaða ameríkumann sem er, spyrjið hvaða rússa sem er.
Svo heimskur maður er ekki til að hann láti sér til hugar koma að nokkurt konubam í
Keflavík, Hafnarfirði eða Reykjavík mundi lifa af daginn sem stjórnmálamenn heimsins,
sameinaðir í austri og vestri, tækju sig til að eyða jörðina.
f síðasta stríði fóru stjórnmálamenn loks verulega að reyna að finna aðferðir til að
hefja útrýmíngarsókn gegn mannkyninu, án tillits til hernaðarsjónarmiða. Þeir létu til
dæmis brenna sex miljónir manna í gasofnum. Þeir létu afmá kjarna þýskrar æsku, tuttugu
og tvö herfylki úngra lífsglaðra myndarmanna, í einu lagi á sama aftökustað (Stalingrad).
En það eru þó enn eftir raddir lifandi manna í Þýzkalandi sem spyrja í dag: hvar eru
herfylkin tuttugu og tvö? Seinna í stríðinu fundu þessir garpar uppá að nota vopn sem
var svo stórvirkt að það tók í einu höggi líf 78000 manna (mest kvenmanna og krakka).
Þessi og þvílík dæmi úr síðasta heimsstríði eru þó smámunir í samanburði við þá gereyð-
íngu sem stjómmálamenn dagsins í dag eru að reyna að skipuleggja. Sú er grundvallar-
áætlun þeirra að fá því framgeingt að eingin rödd heyrist leingur í heiminum til að spyrja
einsog spurt er í Þýskalandi í dag: hvar eru herfylkin tuttugu og tvö —
Onnur íormúla. Hvað mundi mannkynið græða ó fundum æðstu manna?
Það getur að minsta kosti aungu spilt að safna saman á einn stað í sosum viku mönnum
sem láta sér detta í hug svo fyndinn lilut einsog að semja um hvort eyða skuli mannlífi
jarðarinnar eða ekki. Það er alténd fróðlegt að heyra marxista og baptista tala saman.
108