Tímarit Máls og menningar - 01.05.1958, Side 71

Umsagnir um bækur
A History oí Icelandic
Literature.
By Ste/án Einarsson.
New York 1957.
ðioft hefur verið minnzt á þá hneisu
sem „bókaþjóðinni" íslenzku er að
því að eiga enga yfirlitssögu bókmennta
sinna, aðgengilega almennum lesanda, og
fyrsta ósk Islendings sem lítur á þessa bók
Stefáns er að slíkt rit mættum við fá á ís-
lenzku, helzt þegar á þessu ári! En bók
þessi er yfirlit um sögu íslenzkra bók-
mennta frá upphafi til 1956. Stærðin er
haganleg, 409 bls. með nafnaskrá, nokkru
stærri leturflötur á síðu en Tímarit Máls og
menningar. Bókin kostar í allgóðu lérefts-
bandi fimm og hálfan dollara. Einnig mun
hennar vera að vænta í enskri útgáfu sem
verður væntanlega mun ódýrari.
Stefán Einarsson er maður sextugur og
hefur dvalizt hálfa ævi sína við háskóla í
Bandaríkjunum. Hann hefur löngum kennt
fornensku m. a. og er með færari mönnum í
þeirri grein. Doktorsritgerð hans fjallaði
um íslenzka hljóðfræði, en í Bandaríkjun-
um hafa komið út eftir hann m. a. kennslu-
bók í nútímaíslenzku, sú bezta sem völ er á,
og saga íslenzkra bókmennta í óbundnu
máli 1800—1940, í safninu Islandica, en
Richard Beck reit um ljóðskáld sama tíma-
bils. Auk þess hefur Stefán ritað fjölda
greina um íslenzkar bókmenntir, enda má
sjá á þessari bókmenntasögu hans að þar
hefur sérfróður maður um vélt. Hann skipt-
ir bókinni í 22 kafla, en að lokum eru bóka-
skrá, upplýsingar um íslenzkan framburð og
nafnasið, og nafnaskrá.
í inngangi ræðir höf. um upphaf íslands-
byggðar og íslenzkra bókmennta, víkinga-
ferðir og mismunandi kenningar um upp-
runa landnámsmanna, kenninguna um írsk
áhrif, kenningar Barða Guðmundssonar um
austnorræn eða jafnvel enn austrænni áhrif,
upphaf allsherjarríkis, kristnitöku og telur
að ef kirkjan hér á landi hefði verið öflugri
í upphafi, hefði hún komið mönnum til
þess að rita á latínu, en ekki á íslenzku og
um hlutverk goðaættanna í viðhaldi arf-
sagna sem síðar urðu uppistaða eða þættir
í skráðum sögum. Annars er það ekki ætl-
unin að rekja hér neitt efnismeðferð höf-
undar, en mér finnst honum hafa tekizt vel
í innganginum að gefa ókunnugum lesanda
undirstöðuhugmyndir um íslenzkt þjóðfélag
í fomöld. Eg er ekki dómbær um enskan
stíl bókarinnar né orðalag hennar, en yfir-
leitt virðist mér það einkenni á henni,
hversu framsetning efnisins er öll ljós og
látlaus, þó að málið sé víða allþungt.
Eftir inngangskaflann er fyrst rætt um
eddukveðskap og dróttkvæði, m. a. minnzt á
kenningar Norðmannsins Didriks Arups
Seips, um að mörg eddukvæðanna muni
vera afrituð eftir norskum frumritum, en sú
kenning hefur vakið miklar deilur með
fræðimönnum á seinustu árum. — Hér má
skjóta því inn, ókunnugum til fróðleiks, að
slíkar fullyrðingar verða hvorki sannaðar
né hraktar fyrr en handrit af tvímælalaus-
um íslenzkum uppruna hafa verið rannsök-
uð nánar, en í flestum þeirra mun mega
173