Tímarit Máls og menningar - 01.05.1958, Page 45

KAREN BLIXEN OG SAGAN
hún frá enskum lækni sem var sóttur
til að bjarga lífi svertingjakonu á
bænum. Þegar Karen Blixen þakkaði
honum fyrir svaraði hann að þetta
yrði í síðasta skipti sem hann gerði
þessu líkt. ..Barónessan hlyti að skilja
það þegar hún vissi að hann hafði áð-
ur stundað lækningar meðal höfð-
ingjanna Bournemouth!“
Þegar við lesum sögur hennar vakn-
ar hjá okkur grunur um að það sé
sjálfsævisaga hennar og eigin játning-
ar sem hún ber á borð í breyttri mynd
fyrir lesendur, hversu furðulegar sem
þær eru. Það er eins og hún í gegnum
skáldsagnapersónur sínar sé að birta
okkur dýpstu hugsanir sínar um líf
og dauða.
Svo við víkjum aftur að þröngsýn-
inni. Karen Blixen gerir greinilegan
mun á virðuleik og siðsemi. Sá sem
íhugar hvað hann geti verið þekktur
fyrir gagnvart öðrum er virðulegur.
Sjálf er Karen Blixen siðsöm og verð-
ur það um alla eilífð. Hún fer eftir
eigin áliti á því hvað sé leyfilegt og
hvað ekki og víkur aldrei frá því.
Færi hún yfir sín settu takmörk mundi
hún beita sjálfa sig ofbeldi. Hið sama
á við um persónur hennar. Og þegar
því er stöðugt haldið fram að hún sé
höfðingi og drambsöm þá er það
hvorttveggja rétt. En orðið höfðingi
þýðir þá ekki þjóðfélagsstöðu. Það
merkir lífsviðhorf, lífsstefnu, og hún
leggur henni skyldur á herðar og öllu
hennar rithöfundarstarfi. Það sanna
sögur hennar.
Drambi hennar er bezt lýst með
þessum setningum úr „Jörð í Afríku“
sem sýna nokkuð eðli þess sem hefur
sagt þær:
„Stoltið er vitundin um — trúin á
hugsun guðs þegar hann skóp okkur.
Stoltur maður ber þessa hugsun alltaf
með sér og takmark hans er að koma
henni í framkvæmd. Hann girnist ekki
hamingju og vellíðan sem ekki er í
samræmi við tilgang guðs með hann.
Eins og það er hamingja góðs borg-
ara að uppfylla skyldur sínar við
þjóðfélagið finnur stolti maðurinn
hamingju sína í því að uppfylla skyld-
ur sínar við örlög sín ...“
í samtali um fortíðarinnar miklu
nafnlausu sögumenn sagði hún einu-
sinni: „Engum á ég eins mikið að
þakka og þessum ókunnu meistur-
um!“ Þegar við heyrum þessa játn-
ingu trúum við henni. Hún er sam-
þykk hinum stoltu masaíum í Afríku
sem meta meira góða sögu en máls-
verð. Við þurfum ekki að efast um
það. Því getum við, sem fúslega höf-
um látið leiða okkur inn í hennar ríka
sagnaheim, glaðzt yfir því að Dan-
merkur vísa 3000 ára gamla Shehera-
zade hefur ekki enn sagt sínar allra
síðustu sögur.
Hd. St. íslenzkaði.
147