Tímarit Máls og menningar - 01.05.1958, Blaðsíða 67

ATHUGASEMDIR UM BREKKUKOTSANNÁL
sögu“, sjálfur mundi hann sennilega
neita því harðlega. En Bre/cJcukots-
annáll hefur samt sína heimspeki, í
almennri merkingu orðsins, eins og
flest rit hljóta að hafa. Og mér sýnist
að heimspeki hans mætti flokkast
undir einhverskonar pyrrhonisma.
Undir einhverskonar pyrrhonisma,
já, en dýpra er ekki hægt að taka í
árinni. Eftirlitsmaðurinn bætir eftir-
farandi fyrirvara við þá trúarjátn-
ingu sína sem ég vitnaði í áðan: „Það
á að minstakosti að leyfa hvurjum
einum að lifa einsog hann sjálfur vill
meðan hann aftrar ekki öðrum frá að
lifa einsog þeir vilja.“ Þessi fyrirvari
er að sjálfsögðu hinn mikilvægasti,
gleymum því ekki, og hann sýnir að
Brekkukotsannáll fellur náttúrlega
ekki í gryfju algjörs pyrrhonisma sem
hlýtur að leiða til uppgjafar og at-
hafnaleysis.
En einnig hér væri rangt að segja
að höfundur skeri úr fyrir lesendur. í
þrítugasta og sjötta kapítula stefnir
hann saman Álfgrími og Garðari
Hólm „á leiði Gabríels höfuðeingils“.
Kaflinn endar á þessum orðaskiptum:
En ef það skyldi nú sannast að Fígaró
kunni ekki að raka, hafnarðu þá rak-
aranum í Sevilla einsog hann leggur
sig ásamt með sjálfum Rossini og
allri hlfómsveitinni?
Ég hef hlustað á miklar rökrœður
um rakaramálið sem er eitt stœrsta
mál hér á íslandi, sagði ég. En ég hef
aldrei áður heyrt að maður eigi að
trúa á rakara sem sannanlega kunna
ekki að raka.
Þú trúir þó vonandi draugasögum,
sagði Garðar Hólm.
Æ svei draugasögum, sagði ég.
Já einmitt það, sagði hann. Mér
skilst þú sért ívið lirokafullur úngl-
íngur; ögn hafinn yfir mannkynið, ef
ég mœtti orða það svo. Því mannkyn-
ið hefur tilhneigíngu til að trúa
draugasögum. Það er þess styrkur. Ef
þú skeytir ekki þessum grundvallar-
sannleilc um mannkynið þá er ég
lirœddur um það gœti hefnt sín góði.
Eg held það séu aungvir draugar
til, sagði ég.
Hann sagði: Andleg verðmœti
mannkynsins hafa skapast af trúnni á
það sem spekíngar afneita. Ég spurði
þig áðan: hvað kýstu á krossgötum
lífs þíns? En þú svaraðir mér ekki.
Nú spyr ég þig, hvurnin œtlarðu að
lifa ef þú afneitar ekki aðeins rakar-
anum í Sevilla, heldur lika menníngar-
gildi draugasögunnar ?
Ég œtla að reyna að lifa einsog
aungvir draugar vceru til, sagði ég.
Og skifta mér sem minst af þessum
heimsfrœga rakara sem aungvan hef-
ur rakað.
Garðar Hólm spurði: Ef sannað
verður með náttúrufrœði eða sagn-
frœði, eða jafnvel fyrir rétti, að upp-
risan sé ekki nema miðlúngivel vitnis-
föst, — œtlarðu þá að hafna H-moll-
messunni? Viltu loka Péturskirkj-
169