Tímarit Máls og menningar - 01.05.1958, Side 70

ATHUGASEMDIR UM BREKKUKOTSANNÁL
liggja í þeim pyrrhonisma sem ég var
að tala um, í því að von bókarinnar
íer ákaflega lágt.
Þannig getur farið svo að mörgum
muni sjást yfir hve stóra gjöf Halldór
Kiljan Laxness hefur gefið okkur
með þessari bók. Habent sua fata li-
belli. Sumar bækur eru þannig að
ágæti þeirra er mjög fljótlega viður-
kennt af öllum, svo að sú einróma
viðurkenning getur jafnvel haft lam-
andi áhrif, það er eins og hún frysti
verkið í kyrrstöðu fullkomnunarinn-
ar. Onnur verk, og mörg mjög mikil
verk, eru þannig gerð að öldum sam-
an hætta menn ekki að brjóta heilann
um hvert sé hið raunverulega gildi
þeirra. Ætli það séu ekki hin frjóustu
verk?
Ég hef nú aðeins talið fátt eitt til
af því er lestur þessarar bókar, sem í
mínum augum er eitthvert auðugasta
verk höfundar, hefur leitt fram í huga
minn. Ef einhver spyr mig hvort ég
hafi alveg gleymt að gagnrýna bók-
ina, eða hvort ég haldi að hún sé al-
fullkomin, þá get ég svarað því til að
aðrir hafa þegar talið bókinni svo
margt til ávirðingar, í hálfkveðnum
orðum eða alkveðnum, að það væri
að bera í bakkafullan lækinn að bæta
þar nokkru við. Vissulega getur verið
fróðlegt að taka til athugunar „galla“
þá sem jafnvel hin mestu listaverk eru
sjaldan laus við, — einkum að þvi
leyti sem þeir varpa skærara Ijósi á
kostina, á sama hátt og stórmenni
virðast ennþá meiri ef því er ekki
gleymt að þau voru menn. Baudelaire
sagði líka að stórsnillingum skjátlað-
ist aldrei til hálfs, hjá þéim væri allt
afskaplegt, líka gallarnir. Þrátt fyrir
það trúi ég að bókmenntaskýring ætti
einkum að hafa að takmarki að leiða
í Ijós í hverju ágæti bóka felst, því
það er ekki alltaf öllum jafnljóst.
Gallarnir liggja frekar í augum uppi;
þess vegna er oftast næsta óþarft að
skrifa um vondar bækur. Að svo
mæltu vona ég að lesendur taki það
ekki illa upp þó ég láti í Ijós, án frek-
ari orðalenginga, þá hógværlegu
skoðun mína að Brekkukotsannáll sé
„gallalausasta“ listaverk Halldórs
Kiljans Laxness.
172