Tímarit Máls og menningar - 01.02.1960, Síða 63

HVÍTRAMANNALAND
en þá hrakti vestur í haf og síðan í
útsuður. Loks korna þeir að miklu
landi, þar sem menn eru mæltir á
írsku. Islendingarnir eru teknir hönd-
um, og sumir írarnir vildu láta drepa
þá og aðrir gera þá að þrælum. En þá
skerst höfðingi þeirra, gamall maður.
í leikinn og lætur þá sleppa burtu.
Höfðingi þessi var í rauninni Björn
Breiðvíkingakappi. Hér er málum
háttað á þann veg, að frásögnin virð.
ist styðjast við trausta arfsögn. Eðli-
legast er að hugsa sér þetta svo, að
Björn hafi setzt að einhvers staðar á
Vestur-írlandi, fjarri stöðvum nor-
rænna manna, og þar hafi Breiðfirð-
ingar fundið hann. En írland og hinir
írskumælandi hlutar Skotlands voru
íslendingum á 12. öld býsna fjarlæg
lönd, og því áttu þau hægt með að
færast í áttina til Vínlands, ef sagna-
mönnum þótti slíkt sögulegra.
4
Höfundur Eiríks sögu hefur fært
sér í nyt orðaleik Ingimundar um
Hvítramannaland og írland hið
mikla án þess að gera sér grein fyrir
merkingu hans. Ingimundur lætur
það fylgja með sögu sinni, að Hvítra-
mannaland sé kristið, því að Ari var
skírður þar. Slíkt átti að sjálfsögðu
vel við um Skotland á 9. öld, þar sem
kristni var þá orðin alda gömul. En
höfundur Eiríks sögu hefur hugann
hálfan við lýsingar á kynjalöndum í
lærdómsritum miðalda. Hann hefur
eflaust einnig þekkt lýsingar á Al-
baníalandi í Asíu.
I þeim kafla, sem segir frá Hvítra-
mannalandi í Eiríks sögu, er einnig
vikið að kynjalandinu Einfætinga-
landi. Sú lýsing er sótt til útlendra
lærdómsrita, og má benda á til sam-
anburðar við Eiríks sögu eftirfarandi
málsgrein í kaflanum um margháttað-
ar þjóðir, sem varðveittur er í Hauks-
bók. Að sjálfsögðu er kafli þessi þýð-
ing, og hljóðar hann á þessa lund:
„Einfætingar hafa svo mikinn fót við
jörð, að þeir skyggja sér í svefni við
sólu. Þeir eru svo skjótir sem dýr og
hlaupa við stöng.“ Freistandi væri að
ætla, að lýsing Eiríks sögu á íbúum
Hvítramannalands stafi að nokkru
leyti frá þessu, samanber það, sem
segir um Hvítramannaland, að íbú-
arnir báru stangir fyrir sér.
En auk þess, sem hinar kynjafullu
lýsingar lærdómsrita á einfætingum
hafa haft áhrif á lýsinguna á Hvítra-
mannalandi, ber Eiríks saga þeirra
enn gleggri merki i frásögninni af
Einfætingalandi. Óþarft er að rekja
slíka frásögn til Rauðskinna, því að
höfundur Eiríks sögu hefur haft fyrir
sér lýsingar á einfætingum í íslenzk-
um þýðingum útlendra landfræðirita,
eins og þegar er frá sagt. Einfæting-
arnir í Eiríks sögu eru fráir á fæti,
eins og nöfnum þeirra er lýst í land-
fræðiritum útlendum og fram kemur
í þýðingunni hér að framan.
Það er ef til vill ekki að öllu leyti
53