Tímarit Máls og menningar - 01.02.1960, Page 74

TIMARIT MALS OG MENNINGAR
skárri væri það líka Skagfirðingurinn, sem
ekki væri níðskældinn í bland!
Annar hlutinn nefnist Astir, ljómandi
falleg kvæði flest, ekki sízt hið fyrsta, en
heldur veigalítil, að minnsta kosti þegar
þau eru borin saman við miðkafla Kvæða-
bókarinnar, sem áreiðanlega verður valinn
í allar sýnisbækur íslenzkra ástaljóða fram-
vegis. En mörg þessara kvæða eru vissulega
gerð af mikilli íþrótt, og gaman er að bera
saman formlistina í t. d. þeim þrem ljóð-
um, sem standa í röð á bls. 39—41. „í
skammdeginu" er ort eftir öllum kúnstar-
innar reglum gamla tímans, en „Tunglið
kviknar" er með öllu án ríms og form þess
laust í reipunum, en í lokin örlar á klið úr
fornyrðislagi. Ekki skyldi ég lá atómskáld-
um, þótt þetta ljóð yrði þeim nokkurt öf-
undarefni. „Bið“ er hið þriðja og þar fetar
skáldið þann meðalveg — eigum við að
segja gullna meðalveg — gamals og nýs,
sem ljóðalesendur þekkja vel úr fyrri bók
hans og kvæðum nokkurra annarra öndveg-
isskálda okkar tíðar:
Veturinn veit að ég bíð þín,
veit að ég sakna þín stöðugt,
og færir mér allt sem bann á
af ágætu skrauti:
bind ég þér blómsveiga marga
úr brimsins mjallhvíta laufi
og rósum af rúðunnar gleri;
svo raða ég stjömum hjá
í nafn þitt, unz návist þín ríkir
og nóttin er hvelfd og blá.
Sumardalirnir munu blikna er þriðji
hlutinn, haustleg kvæði og dálítið angur-
vær, en glitrandi skáldskapur. „Þú spyrð
mig um haustið" er náttúrumynd, sem er
gerð að ástar- og saknaðarkvæði með því
einfalda en snjalla leikbragði að nota per-
sónufornafnið „þú“ í fyrstu og síðustu setn-
ingu.
Lokakaflinn heitir Söngvar til jarSarinn-
ar, flokkur Ijóða, þar sem rauði þráðurinn
er í fám orðum þessi:
Handan við lífið bíður ekkert, ekkert.
Jörðin er allt og miklu meira en nóg
ef mennirnir kynnu að lifa.
Hér fer skáldið ef til vill á mestum kost-
um og sum Ijóðin, t. d. „Bezt eru vorin“,
„Sæluvika" og „Illskuna, hatrið ala menn
sér við barm“ em svo vel úr garði gerð, að
erfitt er að liugsa sér, að þau gætu annan
veg orðið betri. „Morgnar við sjóinn í maí“
er skínandi kvæði og heilsteypt, þangað til
skáldinn illu heilli dettur í hug sagan um
frelsarann gangandi á vatninu og stenzt
ekki þá freistingu að reyna að tengja hana
meginhugsun kvæðisins. Ljóðið á bls. 68 og
69 er ramefld smíð, þangað til kemur að
síðustu línunni, sem er óþörf, vegna þess að
allt var sagt, er segja þurfti, og auk þess
breinn hortittur, því að hún er einu atkvæði
of löng.
Sumum kvæðum bókarinnar hefir skáld-
ið breytt, frá því þau birtust í tímaritum, og
ekki ævinlega til bóta, t. d. „Þegar dagur-
inn bljóðnar". Það er nú orðið allt annað
kvæði, og auðvelt er að sjá, hvað fyrir
skáldinu vakir með breytingunni, en ég kýs
mér hina upphaflegu mynd þess fremur.
Allt eru þetta smáatriði og nöldur, sem
frekast er tínt til, svo að lofið verði ekki of
einhliða og enginn taki mark á því. En í
einu botna ég ekki — af liverju verður ungu
ská’.di svona tíðrætt um dauðann? Ég skil
ótta hans við fnæsið í hestum herguðsins,
sem prjóna trylltir fyrir vagninum ógur-
lega, en allar lýsingarnar á aðbúð hinna
dauðu í kistu og gröf verða einhvernveg-
inn þreytandi til lengdar, jafnvel þótt hafð-
ur sé í huga sá möguleiki, að stríðsfákarn-
ir fái að rása, og engin okkar verði eftir
skilin ofar moldu.
64