Tímarit Máls og menningar - 01.05.1961, Page 72

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Ijóð eftir 68 nafnkennd skáld auk nokkurra
ókunnra höfunda frá alls 17 löndum. Ekki
eru skáldin síður dreifð í tíma: frá Askle-
píadesi (um 300 f. Kr.) til Eliots. Hér kenn-
ir því margra grasa, og hefði meiri hófsemd
um höfundaval verið affarasælli fyrir gildi
hókarinnar: hana skortir tilfinnanlega þá
uppbyggjanlegu alvöru, sem aðeins fæst
með samræmdum heildarsvip. Það hefði t.
d. verið ólíkt meiri akkur í því að fá slíkt
safn einvörðungu með þýðingum fom-
grískra ljóða með hæfilegum inngangi og
viðeigandi greinargerð um einstök skáld,
svo að aðgengilegt væri almenningi. Sjálf-
stætt og snoturt úrval kínverskra ljóða
myndi einnig sóma sér vel. Tætingsháttur í
þessum efnum er sáralítils virði frá menn-
ingar- og uppeldislegu sjónarmiði séð.
Allt um það er margt gott að segja urn
einstakar ljóðaþýðingar H. H., jafnt í þess-
ari síðustu bók hans sem hinum fyrri. Hon-
um lætur vel að þýða úr málum nærskyld-
um íslenzkunni, s. s. Norðurlandamálunum
og þýzku. Þýðingar hans úr latínu og grísku
eru og vandaðar -— hin fagra óða Hórasar
um æskuna er hér fagurlega þýdd og hin-
um alkaíska bragarhætti trúverðugt haldið
í samræmi við íslenzka áherzlusetningu:
Þú sérd', hve tindur Sórakte skín af mjöll,
hve svignar undan jarginu líkt og strá
hvert skógartré, hve frostsins fjötur
fellur aÖ sérhverjum lœkjarstraumi:
Vides, ut alta stet nive candidum
Soracte, nec iam sustineant onus
silvae laborantes geluque
flumina constiterint acuto —
Fróðlegt er að bera saman þýðingu Helga á
2. kvæði Saffóar (Til ungmeyjar) og hina
alkunnu þýðingu Bjarna Thorarensens
(Goða það líkast unun er). Helgi heldur
hinum saffíska bragarhætti frumkvæðisins
eftir föngum, en Bjarni fer frjálslegar bæði
með efni og form.
Þýðingar fáeinna egipzkra, persneskra og
arabískra ljóða virðast mér flestar harla
léttvægur skáldskapur, þótt víða sé þar vel
komizt að orði:
Þó burt sé dýrum demant jleygt
í duftið, er hans gildi jafnt;
og eins er duftið ávallt samt
þó upp til skýja sé því feykt.
(Múslí Uddín Sadí: Hið sanna gildi)
Hér má lesa nokkrar ferhendur Ómars Kaj-
ams; þær minna á, að enn er það verk ó-
leyst að kynna íslenzkum lesendum fer-
hendusafn hans ómengað skv. útgáfum vís-
indamanna eins og Arthur Christensen, Ch.
Rempis og A. J. Arberry.
H. H. hefur lagt allmikla stund á að þýða
kínversk ljóð. Mér telst svo til, að ég hafi
lesið eftir hann 65 slíkar þýðingar, og væri
það nokkurt safn komið á einn stað. Þó er
það svo, að val ljóðanna er of handahófs-
kennt til þess að þau geti gefið nokkra
heildarmynd af kínverskum skáldskap, þótt
ekki væri nema í hnotskurn. T. d. minnist
ég þess ekki að hafa séð nema tvö Ijóð í
þýðingu Helga úr hinu klassiska kvæðasafni
Kínverja Sjij Sjing: Bók söngvanna. Ekkert
þýðingaúrval kínverskra ljóða, sem ég hef
séð, vanrækir svo kynningu þess; antólogía
Roberts Payne „The White Pony“ kynnir
70 af þeim 311 ljóðum, sem varðveitzt hafa,
— jafnvel hið látlausa safn Ame Dörums-
gaard „Blomster fra de kejserlige haver“
helgar 4 af 44 ljóðsíðum Sjij Sjing. Á sama
hátt vanrækir Helgi helztu stórskáld Kín-
verja að undanteknum þeim Lí Pó og Tu-
Fu: ekkert eftir Sjú Júan né Tao-Júan-
Míng, ekkert eftir Lí Hó né Lú Jú, svo að
ekki sé minnzt á nútímaskáld eins og Pjen
Sjij-Lín eða Aí Sjing. Samt skortir ekki á
höfundafjöldann hjá Ilelga; mér telst svo
150