Tímarit Máls og menningar - 01.12.1976, Page 96

Þóroddnr Guðmundsson
íslenzk Ijóð í norskri þýðingu
í tvo tugi ára og meira þó hefur ívar
Orgland haldið vöku sinni. I tvo tugi
ára hefur hann túlkað margt það bezta,
sem íslenzka þjóðin á í fórum sínum,
á norska tungu, móðurmál íslenzkunn-
ar. Hér verður ekki ritað um fræðirit
hans um Stefán frá Hvítadal, ekki
þýðingar hans á Þórbergi Þórðarsyni,
ekki kennslu hans í tungu og bók-
mennmm þjóðar vorrar — aðeins tek-
in ljóðin og þýðing þeirra eða túlkun.
Það var árið 1955, sem fyrsta bók
ljóðaþýðinga hans, Eg sigli í haust, eft-
ir Davíð Stefánsson, kom út á norsku,
á kostnað Helgafells. Síðan hefur Org-
land gefið út 8 ljóðaúrvöl eftir íslenzk
skáld á norsku á vegum Fonna forlags,
sem er norskt bókaútgáfufyrirtæki. S.l.
haust gaf sama forlag út sýnisbók ís-
lenzkra ljóða eftir 76 höfunda, 411
blaðsiðna bók með formála um skáld-
in, hvort tveggja gert af Orgland.
Byrjað er á Guðmundi Guðmunds-
syni (f. 1874), endað á Arnliða Álfgeir.
Enginn allsherjar samanburður liggur
fyrir á meðferð texta eða túlkun efnis.
En nýlega las þýðandinn upp í útvarp
sýnishorn af þýðingum þessara ljóða,
einungis fárra þó, eins og gefur að
skilja. Hann lét fljóta með tvo íslenzku
textana, annan eftir Davíð Stefánsson,
fyrsta íslenzka kvæðið, sem hann þýddi
á norsku, en hinn eftir Stein Steinarr.
Ekki varð heyrt á flutningnum, að þar
væri útlendingur á ferð.
annars kafla:
En víkjum fyrst að formálanum, sem
fjallar um höfundana, þar sem þeir eru
skilgreindir af undraverðum skarpleik
og algerlega hleypidómalaust, því að
Orgland lætur hvern njóta sannmælis,
svo að telja má til fyrirmyndar. I fá-
um en meitluðum orðum rekur hann
áhrifin, sem hvert skáld verður fyrir
og frá hverjum. Svo segir í upphafi
„Með Stefáni frá Hvítadal og Davíð
Stefánssyni, sem báðir eiga rætur í ný-
rómantík og þjóðlegri íslenzkri hefð,
blómgast Ijóðrænan á ný, fær útrás í
persónulegu frelsi, ekki sízt í ástalífs-
kveðskap. Stefán varð fyrir miklum
áhrifum af dvöl sinni í Noregi (1912—
15), en Davíð stóð í nánara sambandi
við sænska og danska ljóðagerð sam-
tíðarinnar. Að Stefán varð kaþólskur
fyrir sterk áhrif frá Halldóri Laxness,
sem var yngri og þá hafði verið í fleir-
um en einu klaustri í Evrópu, var eins
konar tákn tímans. Það gerðist sama
haustið sem Sigrid Undset snerist til
kaþólsks siðar og danskar bókmenntir
fengu mikinn kaþólskan rithöfund, þar
sem Johannes Jörgensen var. Smám
saman varð Stefán meir og meir þjóð-
legur, og í seinni kvæðum sínum sner-
ist Davíð til þjóðlegrar ábyrgðar og
398