Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1978, Page 7

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1978, Page 7
Adrepur Þótt heimshreyfing kommúnista hafi breytt mjög um ásýnd frá dögum bolsé- vikka, er þar einungis um rökrétta þróun að ræða. Einn grunntónn bolsévism- ans er að flokkurinn verði að hafa forræði fyrir verkalýðsstéttinni. Þegar bylting var ekki lengur í sjónmáli í V-Evrópu, varð því forræði einungis náð með um- bótabaráttu og þingsalabrölti. Síðan stuðluðu hagsmunir sovéska skrifræðisins og umbótasinnuð vitund vesturevrópskrar verkalýðsstéttar í sameiningu að því að afmá valkost byltingarinnar smám saman úr hugmyndaforða hinna vaxandi fjöldaflokka kommúnista. Þingræðisstofnanir kapítalismans hafa smám saman hafist til öndvegis í herstjórnarlist þessara flokka, þótt sósíalismi sé vissulega enn þá markmið hennar — líkt og hjá jafnaðarmannaflokkum til skamms tíma. Umbótahyggja kommúnískra flokka er um margt með öðru sniði en gerist hjá krötum. Meginmunurinn er þó fólginn í því að kommúnistar telja mun meira svigrúm vera til samfélagsbreytinga en kratar. Þetta kemur m. a. fram í því að kratar taka jafnan meira mark á álitsgerðum opinberra hagsýslustofnana og halda sér innan þeirra marka sem þar eru dregin. Kommúnistar sjá hins vegar rýmri möguleika á umbótum í þágu verkalýðs: klípa megi af „auka- gróða“ einokunarhringja, bættur kaupmáttur launa og aukin opinber umsvif örvi eftirspurn og herði þannig á hjólum efnahagslífsins o. s. frv. Dægurstefna þeirra verður því „yfirboðsstefna" miðað við stefnu krata. Dægurpólitík Alþýðubandalagsins mundi sóma sér vel innan um baráttumál kommúnistaflokka hvarvetna í V-Evrópu. Hvort sem þeir eru kenndir við Evrópukommúnisma, Brésneffisma eða bandalög af ýmsu tagi, á stefna þeirra rætur í sömu sögulegu hefð, sömu kenningu um gerð samfélagsins og sömu reynslu (í orði verkalýðsins, í reynd ekki síður ráðamanna Sovétríkjanna). Stefnan er líka alls staðar mörkuð af umbótahyggju, sem að vísu er annars vegar herskárri en kratanna, og hins vegar fylgja henni óskir um sósíalisma. Allan málflutning Alþýðubandalagsins um þessar mundir má taka saman í setninguna: „Hægt er að reka íslenska auðvaldssamfélagið betur en gert er.“ í blaðaviðtali nýlega var það helsti boðskapur eins framámanns flokksins, hag- fræðings ASÍ, að endurreisn efnahagslífsins þyldi bættan kaupmátt. Efnahags- tillögur Alþýðubandalagsins bæði fyrir og eftir kosningar einkenndust af lýð- skrumi og léttúð. Það lítur fallega út á blaði að taka skuli nokkra milljarða úr vösum atvinnurekenda með skattlagningu og lækkun álagningar. Það breytir þó ekki þeirri staðreynd að gróðinn er vaxtargjafi auðskipulagsins og skerðing hans hefur í för með sér keðjuverkun — að öllum líkindum samdrátt, atvinnuleysi og skerðingu kaupmáttar. Sú undirstöðuþekking á samfélaginu, sem hverjum sósíalista ætti að vera til- tæk, segir okkur m. a. að sveiflukennd framþróun auðmagnsins hefur í för með sér tímabil gróðataps, stöðnunar og atvinnuleysis, sem auðvaldskerfið nær sér ekki upp úr án þess að ganga í gegnum hreinsunareld, sem m. a. hefur í för 229
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.