Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.04.1989, Side 24

Tímarit Máls og menningar - 01.04.1989, Side 24
Tímarit Máls og menningar einum en öðrum, af því að slík samræmíng, hvort hún er heldur vel eða illa gerð, þjónar bókstaflega eingu markmiði; það er einmitt fyrst og fremst á hinum mismunandi rithætti þrettándualdar manna sem vísindamenn byggja rannsóknir sínar á túngunni fyrrum. En almenníngi, sem les skáldverk ekki af málfræðilegum áhuga, heldur sér til listræns yndisauka, er mótgerð í að lesa þessar bækur með einhverjum annarlegum rithætti, og það er steingerv- íngsháttur, og lýsir andlegri bilun, að vilja þraungva honum til þess. („Hinn andinn" gefur út fornrit. Sjálfsagbir hlutir. Reykjavík 1946, 241-242) EMJ lítur svo á að þeir sem eru andsnúnir samræmdri stafsetningu fornri á almenningsútgáfu, vilji ekki „láta það um sig spyrjast að þeir haldi með mál- fræðingum á móti jöfrum andans . . .“ (125). Þessi fullyrðing er ekki bara hálf- kæringur heldur lýsir hún mikilli vanþekkingu. Þegar Hæstiréttur kvað upp dóm í máli nr. 118/1942, þ.e. máli valdstjórnarinnar gegn Einari Ragnari Jóns- syni, Stefáni Ogmundssyni og Halldóri Kiljan Laxness vegna útgáfu á Hrafn- kels sögu með nútímastafsetningu, voru kennarar í heimspekideild Háskóla Is- lands fengnir til að gefa umsögn um meðferð efnis. Þessir menn voru Sigurður Nordal, Arni Pálsson og Björn Guðfinnsson. I umsögn þeirra félaga stendur m.a.: Við teljum ekki rétt að löghelga neina þá „samræmda“ stafsetningu, sem höfð hefur verið í útgáfum íslenzkra fornrita fram að þessu. Engin þeirra samræmist til neinnar hlítar framburði þeim, sem tíðkaðist á ritunartíma sagnanna, né heldur til neinnar hlítar uppruna orðanna. Stafsetningin frá 1929 stendur t.d. í sumum efnum nær upprunanum en stafsetningin á ís- lenzkum fornritum. (Hér vitnað eftir greininni: Skrælingjalögin frá 1941. Tímarit Máls og menningar (1) 1943, 24) Sjónarmiðið sem þarna er fram sett ítrekar Björn í grein sem hann skrifar í Helgafell. Þar segir hann m.a.: Stafsetningin frá 1929 stendur yfirleitt miklu nær uppruna orðanna en fram- burði þeirra. Mér liggur við að segja að hún gæti kallazt „samræmd stafsetn- ing forn“. Hún stendur að sumu leyti nær upprunanum en stafsetning sú, sem notuð er á fornritaútgáfunni nýju. (Stafsetning og framburður. Helgafell (1-3) 1943, 65) Af þessu má sjá að málfræðingurinn Björn Guðfinnsson hvatti fólk síst til að amast við nútímastafsetningu á fornritunum, - og ættu jafnvel þeir sem lítil kynni hafa haft af skrifum málfræðinga á þessari öld að kannast við Björn. Enda þótt nýjar reglur um stafsetningu hafi gengið í gildi 1974 voru nýmælin í þeim svo óveruleg að segja má að nútímastafsetning endurspegli málstig 14. aldar á ýmsan hátt betur en samræmd stafsetning forn. EMJ virðist ekki gera sér grein fyrir þessu meginatriði. Hann segir reyndar að „enginn grundvallar- 150
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.