Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.04.1989, Síða 24

Tímarit Máls og menningar - 01.04.1989, Síða 24
Tímarit Máls og menningar einum en öðrum, af því að slík samræmíng, hvort hún er heldur vel eða illa gerð, þjónar bókstaflega eingu markmiði; það er einmitt fyrst og fremst á hinum mismunandi rithætti þrettándualdar manna sem vísindamenn byggja rannsóknir sínar á túngunni fyrrum. En almenníngi, sem les skáldverk ekki af málfræðilegum áhuga, heldur sér til listræns yndisauka, er mótgerð í að lesa þessar bækur með einhverjum annarlegum rithætti, og það er steingerv- íngsháttur, og lýsir andlegri bilun, að vilja þraungva honum til þess. („Hinn andinn" gefur út fornrit. Sjálfsagbir hlutir. Reykjavík 1946, 241-242) EMJ lítur svo á að þeir sem eru andsnúnir samræmdri stafsetningu fornri á almenningsútgáfu, vilji ekki „láta það um sig spyrjast að þeir haldi með mál- fræðingum á móti jöfrum andans . . .“ (125). Þessi fullyrðing er ekki bara hálf- kæringur heldur lýsir hún mikilli vanþekkingu. Þegar Hæstiréttur kvað upp dóm í máli nr. 118/1942, þ.e. máli valdstjórnarinnar gegn Einari Ragnari Jóns- syni, Stefáni Ogmundssyni og Halldóri Kiljan Laxness vegna útgáfu á Hrafn- kels sögu með nútímastafsetningu, voru kennarar í heimspekideild Háskóla Is- lands fengnir til að gefa umsögn um meðferð efnis. Þessir menn voru Sigurður Nordal, Arni Pálsson og Björn Guðfinnsson. I umsögn þeirra félaga stendur m.a.: Við teljum ekki rétt að löghelga neina þá „samræmda“ stafsetningu, sem höfð hefur verið í útgáfum íslenzkra fornrita fram að þessu. Engin þeirra samræmist til neinnar hlítar framburði þeim, sem tíðkaðist á ritunartíma sagnanna, né heldur til neinnar hlítar uppruna orðanna. Stafsetningin frá 1929 stendur t.d. í sumum efnum nær upprunanum en stafsetningin á ís- lenzkum fornritum. (Hér vitnað eftir greininni: Skrælingjalögin frá 1941. Tímarit Máls og menningar (1) 1943, 24) Sjónarmiðið sem þarna er fram sett ítrekar Björn í grein sem hann skrifar í Helgafell. Þar segir hann m.a.: Stafsetningin frá 1929 stendur yfirleitt miklu nær uppruna orðanna en fram- burði þeirra. Mér liggur við að segja að hún gæti kallazt „samræmd stafsetn- ing forn“. Hún stendur að sumu leyti nær upprunanum en stafsetning sú, sem notuð er á fornritaútgáfunni nýju. (Stafsetning og framburður. Helgafell (1-3) 1943, 65) Af þessu má sjá að málfræðingurinn Björn Guðfinnsson hvatti fólk síst til að amast við nútímastafsetningu á fornritunum, - og ættu jafnvel þeir sem lítil kynni hafa haft af skrifum málfræðinga á þessari öld að kannast við Björn. Enda þótt nýjar reglur um stafsetningu hafi gengið í gildi 1974 voru nýmælin í þeim svo óveruleg að segja má að nútímastafsetning endurspegli málstig 14. aldar á ýmsan hátt betur en samræmd stafsetning forn. EMJ virðist ekki gera sér grein fyrir þessu meginatriði. Hann segir reyndar að „enginn grundvallar- 150
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.