Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.04.1989, Page 24

Tímarit Máls og menningar - 01.04.1989, Page 24
Tímarit Máls og menningar einum en öðrum, af því að slík samræmíng, hvort hún er heldur vel eða illa gerð, þjónar bókstaflega eingu markmiði; það er einmitt fyrst og fremst á hinum mismunandi rithætti þrettándualdar manna sem vísindamenn byggja rannsóknir sínar á túngunni fyrrum. En almenníngi, sem les skáldverk ekki af málfræðilegum áhuga, heldur sér til listræns yndisauka, er mótgerð í að lesa þessar bækur með einhverjum annarlegum rithætti, og það er steingerv- íngsháttur, og lýsir andlegri bilun, að vilja þraungva honum til þess. („Hinn andinn" gefur út fornrit. Sjálfsagbir hlutir. Reykjavík 1946, 241-242) EMJ lítur svo á að þeir sem eru andsnúnir samræmdri stafsetningu fornri á almenningsútgáfu, vilji ekki „láta það um sig spyrjast að þeir haldi með mál- fræðingum á móti jöfrum andans . . .“ (125). Þessi fullyrðing er ekki bara hálf- kæringur heldur lýsir hún mikilli vanþekkingu. Þegar Hæstiréttur kvað upp dóm í máli nr. 118/1942, þ.e. máli valdstjórnarinnar gegn Einari Ragnari Jóns- syni, Stefáni Ogmundssyni og Halldóri Kiljan Laxness vegna útgáfu á Hrafn- kels sögu með nútímastafsetningu, voru kennarar í heimspekideild Háskóla Is- lands fengnir til að gefa umsögn um meðferð efnis. Þessir menn voru Sigurður Nordal, Arni Pálsson og Björn Guðfinnsson. I umsögn þeirra félaga stendur m.a.: Við teljum ekki rétt að löghelga neina þá „samræmda“ stafsetningu, sem höfð hefur verið í útgáfum íslenzkra fornrita fram að þessu. Engin þeirra samræmist til neinnar hlítar framburði þeim, sem tíðkaðist á ritunartíma sagnanna, né heldur til neinnar hlítar uppruna orðanna. Stafsetningin frá 1929 stendur t.d. í sumum efnum nær upprunanum en stafsetningin á ís- lenzkum fornritum. (Hér vitnað eftir greininni: Skrælingjalögin frá 1941. Tímarit Máls og menningar (1) 1943, 24) Sjónarmiðið sem þarna er fram sett ítrekar Björn í grein sem hann skrifar í Helgafell. Þar segir hann m.a.: Stafsetningin frá 1929 stendur yfirleitt miklu nær uppruna orðanna en fram- burði þeirra. Mér liggur við að segja að hún gæti kallazt „samræmd stafsetn- ing forn“. Hún stendur að sumu leyti nær upprunanum en stafsetning sú, sem notuð er á fornritaútgáfunni nýju. (Stafsetning og framburður. Helgafell (1-3) 1943, 65) Af þessu má sjá að málfræðingurinn Björn Guðfinnsson hvatti fólk síst til að amast við nútímastafsetningu á fornritunum, - og ættu jafnvel þeir sem lítil kynni hafa haft af skrifum málfræðinga á þessari öld að kannast við Björn. Enda þótt nýjar reglur um stafsetningu hafi gengið í gildi 1974 voru nýmælin í þeim svo óveruleg að segja má að nútímastafsetning endurspegli málstig 14. aldar á ýmsan hátt betur en samræmd stafsetning forn. EMJ virðist ekki gera sér grein fyrir þessu meginatriði. Hann segir reyndar að „enginn grundvallar- 150
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.