Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1994, Page 109

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1994, Page 109
Ritdómar Að skipa sitt rúm íslensk bókmenntasaga I. Guðrún Nordal, Sverrir Tómasson og Vésteinn Ólason rit- stjóri. (Mál og menning 1992) Islensk bókmenntasaga II. Böðvar Guð- mundsson, Sverrir Tómasson, Torfi H. Tul- inius og Vésteinn Ólason ritstjóri. (Mál og menning 1993) Sá sem þessar línur pikkar hafði löngum hálfgerðan ímugust á yfirlitsverkum um bókmenntasögu og tók ógjarnan undir þann harmagrát, sem einu sinni tíðkað- ist, að „bókmenntaþjóðin mikla“ skyldi ekki eiga neina bókmenntasögu sem stæði undir nafni. Fannst honum að besti vettvangurinn fyrir bókmennta- fræði væri rit um eitthvert afmarkað svið, þar sem reynt væri að kafa til botns í viðfangsefninu, skoða það í margvís- legu ljósi og setja ffam um það ákveðnar og helst persónulegar kenningar. Meðan fátt var um yfirlitsrit yfir bókmennta- sögu skorti ekki að slík verk væru samin og þau ekki af verri endanum, allt ffá „Völuspá“ Sigurðar Nordals til „Túlk- unar Heiðarvígasögu“ eftir Bjarna Guðnason, svo tvö ólík dæmi séu nefnd og fjarlæg hvort öðru í tíma: þar sem rit af þessu tagi varpa gjarnan ljósi á bók- menntir sem standa utan við það svið sem aðallega er verið að fjalla um, mátti líta svo á að skaðinn væri bættur. Þetta viðhorf til bókmenntaffæða var reyndar mjög í takt við stefnu sem var á þeim tíma talsvert sterk í sagnfræði og oftlega sett fram í boðhætti til sagnfræð- inganna sjálffa: rannsakið ekki tímabil heldur vandamál. Því það liggur í hlut- arins eðli, að bókmenntasögur snúast um „tímabil“, sem fylgja miskunnar- laust hvert á eftir öðru, hvernig sem þeim kann annars að vera háttað, meðan afmörkuð rit taka fyrir „vandamál" og gæði þeirra fara oftar en ekki eftir því hvernig tekst að skilgreina þau og festa á þeim hendur. En þótt þessi stefna í sagn- fræði eigi reyndar við ýmis rök að styðjast, var afstaða undirritaðs til bók- menntasagna fyrst og fremst fordómar, og hafi hann ekki þegar verið fallinn frá þeim, mætti trúa því að sú íslenska bók- menntasaga sem Mál og menning er nú að gefa út og hér verður fjallað um hefði stuðlað að því á sinn hátt. En fordóm- arnir voru þó ekki með öllu gripnir út úr lausu lofti: bókmenntasögur lúta nefnilega allt öðrum lögmálum en rit um afmörkuð efni, þar sem tilgangur þeirra og hlutverk er með öðrum hætti, þær hafa sína kosti, ef vel tekst til, en einnig sína galla sem höfundar geta lítið gert til að sneiða hjá þar sem þeir eru nánast því innbyggðir í grundvallarlög- mál verka af þessu tagi. Segja má, að hlutverk bókmennta- sagna sé fyrst og fremst það að opna mönnum leið að bókmenntum fyrri tíma, gera þær á einhvern hátt lifandi og fá menn til að lesa þær, en án þess að reyna að kafa til botns í einu eða neinu eða setja fram persónulegar kenningar. TMM 1994:3 107 L
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.