Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1994, Qupperneq 132

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1994, Qupperneq 132
ljóðum. „Ljóðið um veginn" í fyrsta hluta sýnir með þverstæðum hvernig skáldskapurinn er tjáning á reynslu, á lífinu. Þetta er góð útfærsla á gömlu við- fangsefni og minnir stundum á „Veginn, vatnið og nóttina“ úr Fljótinu helga eftir Tómas Guðmundsson. Ljóðið fer veg- inn sem söngvarinn hefur þegar farið, það vappar utan vegar og inn á hann aftur, ungt og óreynt og veit ekki að það er dregið áfram af reyndri rödd sem bíður þess þar sem vegurinn endar... I „Lífsláninu" verða ljóðin kvittanir fyrir öllu sem hann hefur tekið út um ævina, „öllum útgjöldum / og viðskiptum, býttum, skuldum, greiðasemi, / mis- gerðum, innantómum staðreyndum“. Þessar kvittanir afhendir hann okkur, svo þið hafið eitthvað í höndunum um að ég sem hafði lífið aðeins að láni var þó mitt á meðal ykkar. í „Hringingum" þakkar hann fýrir að eiga það sem enginn getur tekið frá hon- um, íþrótt vammi firrða, eins og annað skáld sagði. En besta ljóðið af þessu tagi er „Fyrir þá sem ekki vissu“: Heimurinn er hús (eins og allir vita) og utan um hann eru ljóðin smíðuð eins og stillansar (færri vita þetta). Maður getur klifrað upp og niður ljóðin og komið við hrjúfan heiminn á öllum hæðum hans, getur dyttað að honum að vild utan frá og kíkt inn um efstu sem neðstu glugga hans; en maður má aldrei fara inn í heiminn af hinum hátimbruðu ljóðum, og sá sem brýtur það lögmál er ekki leng- ur iðnaðarmaður heldur þjófur. Þetta ljóð er gott dæmi um list Sveins Yngva eins og hún gerist best: frábær hugmynd sett fram í einfaldri en ná- kvæmri yfirborðsmynd sem dýpkar svo eða víkkar á óvæntan og jafnvel margræðan hátt. Aðferð hans er jafnan sú að nota auðugt talmál og halda á yfirborðinu saklausri undrun barnsins frammi fyrir heiminum, en undir niðri leynast þversagnir efa og angistar. Boll- inn þráir steingólfið, svefninn fylgir ekki syfjunni, gler breytist á nóttunni „eins og annað“, persónuleg reynsla okkar er smámynt í vasa sem enginn nennir að telja. Öfgafullar andstæður (farþegaskip í baðkerinu) tjá djúpstætt öryggisleysi. Vísanir dýpka mörg ljóðin, til dæmis „Aðflutt landslag“ eins og sjá má hér í upphafi, „Sjálfsmynd með barn . . .“, „Leiguíbúð“, og ef til vill vísar „Fyrir þá sem ekki vissu“ í viðtal Árna Sigurjóns- sonar við Þórarin Eldjárn í þessu tíma- riti. Tvö ljóð í fyrsta hluta nota skemmtilega vinnu skáldsins við Jónas Hallgrímsson, „Salthólmsferð" og „Ólund 1844“. Hið síðara er svo lært að það þarf langa neðanmálsgrein til skýr- ingar, en þegar nánar er að gætt er þessi neðanmálsgrein nógu skáldleg til að geta kallast prósaljóð. í „Eftir Magritte" er vísað í málverk og leikið að þverstæð- um í anda súrrealisma þegar skáldið gengur aftur á bak inn í búð og fær mánudag í staðinn fyrir dagblað. Prósaljóðin bera af í bókinni, enda passar það form einstaklega vel við að- ferð Sveins Yngva og stíl. Hann notar það einkum til að lýsa ljóðvísindalegum athugunum sínum á eðli fyrirbæranna, eins og ýmis dæmi hér að ofan sýna; einstaka eru eins konar örsögur, til dæmis „Krákueyjan“. Kyn sjálfsins Sjaldgæft er að hið skáldlega sjálf sé eins skýrt í fyrstu bók og hér er raunin. Ljóð- in í Aðfluttu landslagi túlka persónuleg- ar upplifanir á sjálfhverfan hátt sem gæti orðið hvimleiður ef honum fylgdi hroki en er heillandi vegna persónunnar sem \ 130 TMM 1994:4
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.