Morgunblaðið - 10.06.2015, Side 49

skipið tók niðri. Í ljós kom að vikið
hafði verið frá stefnunni og því fór
sem fór. Kristján fór síðastur frá
borði.
„Það var gömul lending á þeim
slóðum sem hann fór upp. Það var
haft þarna fyrir utan og hann fór yfir
haftið á flóðinu og alveg upp í fjör-
una. Svo þegar flæddi að aftur um
kvöldið var hann nánast laus,“ sagði
Kristján. Þá var varðskipið Ægir
komið á strandstaðinn. Kristján
sagði að ekki hefði tekist að koma
dráttartaug í land frá varðskipinu
vegna brims. Reynt var að halda við
skipið með jarðýtum svo það sneri
beint upp í landið. Ekki varð neitt
ráðið við veðrið og brimið og tókst
ekki að draga togarann á flot.
Kristján hélt áfram sem skipstjóri
um tíma en fór svo í land og var hafn-
arstjóri í Þorlákshöfn í tíu ár. Á því
tímabili fór hann tvisvar austur að
strandstað Surprise.
„Í fyrra skiptið var það mikið af
hvalbaknum (fremst á skipinu) upp
úr að ég sagði við Ágúst í Sigluvík að
ef hann gæti náð festingapollunum
skyldi ég kaupa þá til að setja upp í
Þorlákshöfn. Mig vantaði alltaf polla.
Það varð þó ekkert úr því,“ sagði
Kristján. Í seinna skiptið sem hann
kom á fjöruna var allt horfið í sand-
inn nema að stefnið af togaranum
stóð upp úr. Skrokkurinn hafði
brotnað í tvennt og grafist í sandinn.
Kristján sagði að sandurinn þarna
væri síbreytilegur og á mikilli hreyf-
ingu. Á tímabili var komin talsverð
sandfjara framan við flakið og það
var þá uppi á kambinum. Nú er
skrokkurinn í flæðarmálinu.
Af kynnum sínum af Landeyja-
sandi kvaðst Kristján telja að Land-
eyjahöfn yrði seint til friðs vegna
þessa stöðuga og mikla sandburðar.
Síðasta morse-neyðarkallið
Ólafur Vignir Sigurðsson var 21
árs gamall loftskeytamaður á Sur-
prise. Hann var sofandi þegar togar-
inn strandaði og vaknaði við höggið
þegar skipið tók niðri. Ólafur dreif
sig strax fram úr og kveikti á send-
unum.
„Skipstjórinn sagði mér að senda
neyðarkall. Ég gerði það og það var
síðasta neyðarkall sem sent var frá
íslensku skipi á morsi. Við sendum
líka neyðarkall með talstöð. Togarar
svöruðu á morsinu og meira að segja
skip sem var í Norðursjó. Morsið
heyrðist um allar jarðir á næturnar.“
Loftskeytastöðin í Vestmanna-
eyjum svaraði talstöðvarkallinu og
voru björgunarsveitir kallaðar út
auk þess sem hafnsögu- og dráttar-
báturinn Lóðsinn fór af stað frá
Eyjum. Skipverjar héldu fyrst að
þeir væru strandaðir á svipuðum
slóðum og Landeyjahöfn er núna.
Lóðsinn miðaði togarann út og
björgunarsveitum var beint á réttan
stað.
Stuttbylgjuloftnetið slitnaði og
sagðist Ólafur hafa brugðið á það ráð
að nota stóra ljósaperu inni í loft-
skeytaklefanum sem loftnet. Það
virkaði ágætlega. Hann sagði að við
hristinginn hefði kviknað í blýklædd-
um köplum og var slökkt í þeim með
blautum sjóvettlingum og öryggin
tekin úr.
Fann hann fjósalykt?
Guðjón Ingvarsson var 17 ára
kyndari á Surprise og yngsti skip-
verjinn þegar togarinn strandaði.
Blaðamanni var sögð saga af því að
Guðjón hefði verið á vakt niðri í
vélarrúmi um nóttina. Undir morgun
hefði hann þurft að bregða sér upp á
dekk til að kasta af sér vatni. Það var
talsverð undiralda og lélegt skyggni í
ljósaskiptunum. Þegar Guðjón kom
aftur niður í vél spurði hann vélstjór-
ann hvort það gæti verið að hann
hefði fundið fjósalykt uppi á dekki?
Vélstjórinn sagði honum að láta
ekki nokkurn mann heyra aðra eins
vitleysu því það yrði gert grín að
honum ævilangt ef hann orðaði þetta
við nokkurn mann!
„Mig rámar nú eitthvað í þetta,“
sagði Guðjón og hló þegar sagan var
borin undir hann. „Þetta var ein-
hvern veginn þannig að ég fór þarna
upp og mér fannst ég sjá ljós í landi
og finna einhverja lykt. En ég var
beðinn að steinþegja yfir því á sínum
tíma og láta ekki nokkurn mann
vita!“ Guðjón man vel þegar skipið
tók niðri. „Hann sigldi yfir rif að mig
minnir áður en hann stoppaði. Ég
fann vel höggið þarna niðri í vélar-
rúmi. Svo lagðist hann aðeins í aðra
hliðina,“ sagði Guðjón. Þá tók við bið-
in eftir að koma björgunarstólnum í
land.
Keypti skipsflakið
Georg Ormsson, vélvirkjameistari
í Keflavík, keypti flakið af Surprise
og vann að því ásamt aðstoðar-
mönnum að bjarga verðmætum úr
skipinu. Georg náði fljótlega til baka
því sem hann lagði í kaupin með því
að selja kopar og ýmsar vélar og
tæki. Hann sagði að það hefði verið
töluverð vinna að hirða það sem nýti-
legt var.
„Ég hef verið að þessu í þrjú til
fjögur ár þegar veður gaf,“ sagði
Georg. „Ég tók myndir til að sýna
hvernig er með sandinn þarna fyrir
austan. Togarinn lá oftast nær á síð-
unni. Svo fór það eftir sandinum
hvort hann var að grafast eða ekki.
Sandurinn er svo ólmur þarna. Það
er alveg met. Stundum var togarinn
alveg hreint uppi og stundum alveg á
kafi.“ Georg sagði að þegar þeir tóku
skrúfuna af togaranum hefði svo ört
grafist að skipinu að hann hefði þurft
að saga öxulinn, enda var hann búinn
að selja skrúfuna.
Loftmyndir ehf.
Landeyjasandur
Hvolsvöllur
Landeyjahöfn
Sigluvík
Hó
lsá
Strandstaður Surprise
X
Ljósmynd/Georg Ormsson
Surprise GK 4 Togarinn strandaði 5. september 1968. Áhöfninni, 23 sjómönnum, var bjargað í land.
FRÉTTIR 49Innlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. JÚNÍ 2015
534 1020
Ármúla 7, Reykjavík - www.jofur.is
Helgi BjarnasonÓlafur JóhannssonMagnús KristinssonSigurður J. SigurðssonBergsveinn Ólafsson Helgi Már Karlsson
Bíldshöfði 9, 110 Árbær
Til leigu 10.000 fm verslunar- og eða iðnaðarhúsnæði á 2 hæðum
við Bíldshöfða. Góð staðsetning og næg bílastæði við húsið.
Hægt er að leigja húsið í heild sinni eða hluta.
Nánari upplýsingar veitir: Ólafur Jóhannsson S: 824-6703
Selhella 3, 221 Hafnarfjörður
Til leigu 1.600 fm iðnaðar- og skrifstofuhúsnæði í Hafnarfirði. Í
húsinu m.a. laus 480 fm. vinnslusalur sem getur hentað undir
alls kyns iðnað og 880 fm. skrifstofurými á 2 hæðum. Hægt er
að taka hluta af húsinu eða allt.
Nánari upplýsingar veitir: Ólafur Jóhannsson S: 824-6703
Grensásvegur 14, 108 Austurbær
Til leigu 642 fm lager- og iðnaðarhúsnæði í miðju borgarinnar.
Stórar innkeyrsludyr. Mögulegt að vera með skrifstofur í hluta
húsnæðisins.
Nánari upplýsingar veitir: Ólafur Jóhannsson S: 824-6703
Miðhella 4, 221 Hafnarfjörður
Til leigu 336,2 fm iðnaðarbil í Miðhellu í Hafnarfirði. Mjög mikil
lofthæð og mjög háar innkeyrsludyr. Hentar fyrir ýmiskonar
iðnað. Á jarðhæðinni eru 249,2 fm og á annarri hæð eru 87,0 fm
sem henta fyrir skrifstofu, kaffistofu og ofl.
Nánari upplýsingar veitir: Ólafur Jóhannsson S: 824-6703
Skemmuvegur, 200 Kópavogur
Til leigu 918 fm. iðnaðar- og lagerhúsnæði. Húsnæðið er á tveimur
hæðum, 750 fm. efri hæð og svo 168 fm. neðri hæð. Möguleiki á
að skipta húsnæðinu í minni einingar. Malbikað bílaplan.
Nánari upplýsingar veitir: Ólafur Jóhannsson S: 824-6703
Skútuvogur 13A, 104 Vogar
Til leigu 775 fm skrifstofuhúsnæði í Skútuvogi. Hentar einkar vel
fyrirtæki sem þarf að vera með skýra deildarskiptingu. Fundar-
herbergi, eldhús og öll aðstaða til staðar fyrir 50+ manns vinnustað.
Nánari upplýsingar veitir: Ólafur Jóhannsson S: 824-6703
JÖFUR KYNNIR TIL LEIGU EIGNIR