Morgunblaðið - 10.06.2015, Blaðsíða 74

Morgunblaðið - 10.06.2015, Blaðsíða 74
BÆJARHÁTÍÐIR Jón Agnar Ólason jonagnar@mbl.is „Gásir eru forn verslunarstaður við mynni Hörgár í Eyjafirði þar sem miklar búðir voru settar upp á hverju sumri meðan verslun fór þar fram en ekki mun hafa verið þar heilsárs- búseta,“ segir Skúli Gautason, framkvæmda- stjóri Miðalda- daga. „Þarna átti sér stað heilmik- ill útflutningur, með vaðmál, lýsi og brennistein, meðal annars, og erlendur varn- ingur fenginn í staðinn,“ bætir hann við en fornminjar sem grafnar hafa verið upp á gásum – allt frá árinu 1907 er þeir Daniel Bruun og Finnur Jónsson gerðu þar uppgröft – sýna svo ekki verður um villst að til Gása komu menn í verslunarer- indum víðsvegar að úr Evrópu. 400 ára blómaskeið Gása Skúli segir að verslun hafi staðið í miklum blóma á Gásum í hartnær fjórar aldir frá elleftu öld og fram á þá fimmtándu. Spurður um upphaf- ið, endalokin og ástæður þessa seg- ir hann að líklegast hafi skipalægið einfaldlega verið gott á þeim stað þar sem heita Gásir. „Þess vegna hefur orðið þarna verslunarstaður. Staðurinn er líka miðsvæðis og liggur því vel við, stutt í ýmsar átt- ir. Þarna myndaðist því þorp á hverju sumri þegar skipin komu og fóru. Þorpið var nánar tiltekið tjaldbúðir því það myndaðist ekki föst búseta þarna.“ Á heimasíðu Miðaldadaga kemur ennfremur fram að sögulegar heimildar bendi til þess að Gásakaupstaður hafi byggst upp vegna aðgerða höfðingj- ans og goðans Guðmundar dýra sem lagði niður Vaðlaþing, vor- þingstað héraðsins, en það mun hafa verið seint á 11. öld. „En þess sjást líka merki að þarna hafi átt sér stað nokkur iðnaður. Menn hafa hreinsað þarna brennisteininn sem seldur var til útflutnings enda var hann miklu verðmætari þannig.“ Skúli útskýrir að brennisteinninn hafi verið hreinsaður með því að sjóða hann í lýsi; þá flaut hroðinn upp en steinninn sökk til botns. Hvað endalok verslunarstaðarins áhrærir segir Skúli að svo virðist sem það hafi gerst frekar snögg- lega. „Það eru getgátur uppi um að það hafi orðið mikil skriðuföll í Hörgárdal og með þeim mikið af mold og framburði sem eyðilagði um leið skipalægið og skemmdi höfnina. Þá fluttist verslunarstað- urinn til Akureyrar, innar í firð- inum. Sögulegar forsendur fyrir öllu Skúli bætir því við að allt það sem fari fram á Miðaldadögum sé með einhverjum hætti stutt ein- hverjum heimildum – hér ber fólk virðingu fyrir sögunni og það í verki. „Annaðhvort þarf það að líkjast einhverju sem hefur verið grafið upp eða þá að ritaðar heimildir frá blómaskeiði Gása gefi það til kynna svo á því megi byggja.“ Meðal þess sem boðið verður upp á verður námskeið í bogfimi þar sem ungum sem öldnum gefst kost- ur á að handleika alvöruvopn og skjóta í mark. Leiðsögn verður í boði um minjasvæðið þar sem for- tíðin mun standa þátttakendum ljóslifandi fyrir augum. „Við mun- um bjóða upp á róður hér út á vík- ina í Gásabátnum sem er smíði Haraldar Inga, en bátasmiðurinn Hjalti Hafþórsson kemur líka með Vatnsdalsbátinn til sýnis en þann bát smíðaði hann eftir bát sem grafinn var úr kumli í Vatnsdal árið 1964 og er feræringur. Hann kem- ur líka með Króka-Ref, bát sem hann smíðaði eftir lýsingu úr hand- riti.“ Þá verður boðið upp á kaðlagerð úr hrosshári sem Skúli segir mikla kúnst en til sjós þótti best að nota kaðla úr hrosshári því það hrindir frá sér vatni og kaðlar úr því varð því ekki gegnsósa eins og aðrir á sjó sem frusu og urðu ónothæfir í köldum veðrum. „Eldsmiðir verða við vinnu sína og þarf ekki að taka fram að þá verður heitt í kolunum. Þá er ljóst að það slær í brýnu er sjálfur Flóabardagi brýst út með meðfylgjandi steinakasti með sögu- legu ívafi.“ Fyrir vopnmóða menn og konur má svo benda á að hress- ingar er von því miðaldamatur verður til sölu í veitingatjöldum ásamt því að miðaldatónlist hljómar um svæðið. Þar verður á ferðinni miðaldahljómsveitin Svartidauði sem kunnugir segja að engu eiri. Miðaldadagar á Gásum fara fram helgina 17. til 19. júlí og dagskráin er frá kl. 11 til 18 alla dagana þrjá. Verði er stillt í hóf og aðgangseyrir fyrir fullorðna er 1.500 kr., fyrir 13 ára og yngri: 750 kr. Börn minni en miðaldasverð fá frítt inn. Þá verður hægt að kaupa svokallaðan Fjöl- skyldumiða á 5.000 kr. og gildir hann fyrir 2 fullorðna og 3 eða fleiri börn. Nánar má kynna sér sögu Gása og dagskrá Miðaldadaga á www.gasir.is Aftur til miðalda á Gásum  Í Eyjafjarðarsveit verða haldnir Miðaldadagar á Gásum  Fortíðin verður lífguð við, allrahanda kaupskapur, hand- verk og leikir  Ómar fortíðar hljóma og lykt af alls kyns iðnaði, kolagerð og brennisteinsvinnslu berst um svæðið Fjölskyldugaman Öll fjölskyldan skemmtir sér á Miðaldadögum, segir Skúli, og bogfiminámskeiðið er alltaf vinsælt hjá ungviðinu. Skúli Gautason Dagamunur Stiginn er dans að fornum hætti enda allt sem gert er til gamans byggt á einhverjum heimildum um lífið á Gásum. Ljósmynd/Hörður Geirsson Handavinna Handverk að hætti miðalda er í hávegum haft á Miðaldadögum.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.