Morgunblaðið - 10.06.2015, Qupperneq 66

66 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. JÚNÍ 2015
Ármúla 24 • S: 585 2800Opið virka daga 9 -18, laugardaga 11- 16. – www.rafkaup.is
Nýtt frá
BELID
Líklegt er talið
að fangarnir
tveir, sem sluppu
úr Clinton fang-
elsinu í New
York-fylki, hafi
notið utanað-
komandi hjálpar.
Mennirnir, Rich-
ard Matt og Dav-
id Sweat, eru
þeir fyrstu til að sleppa úr fangels-
inu, sem er skammt frá kanadísku
landamærunum. Notuðust þeir við
vélknúin verkfæri til að sleppa og
er talið að annað hvort hafi þeir
sannfært starfsmann um að útvega
þeim tólin eða stolið þeim frá verk-
taka sem vann við fangelsið. „Ég
trúi ekki að þeir hafi getað nálgast
verkfærin til að gera þetta án nokk-
urrar hjálpar,“ sagði ríkisstjórinn
Andrew Cuomo í tilkynningu.
Flótti fanganna þykir fela í sér
visst tækifæri fyrir Cuomo, sem
hefur láðst að ná fram mikilvægri
lagasetningu og misst fylgi í kjölfar
ásakana um spillingu gagnvart
tveimur meðlimum ríkisþingsins.
Á blaðamannafundi deildi hann
vangaveltum sínum og lét í ljós að
hann grunaði starfsmenn við fang-
elsið um að hjálpa föngunum.
Cuomo hefur ekki haldið blaða-
mannafund síðan í febrúar en fékk
eingöngu spurningar um fangana.
Ævintýralegur fangaflótti þykir fela í sér
óvænt tækifæri fyrir ríkisstjóra New York
Andrew Cuomo
Ný háhraðalest á milli Óslóar og
Stokkhólms mun hefja ferðir í ágúst-
mánuði, þrátt fyrir nýlegar tilkynn-
ingar um að áætlanirnar væru komn-
ar í biðstöðu.
Christer Fritzon, framkvæmda-
stjóri ríkislestafyrirtækis Svíþjóðar,
SJ, segir í tilkynningu að áformin
komi í kjölfar jákvæðra samræðna á
milli SJ og norskra yfirvalda.
Áformað er að fyrsta ferðin muni
eiga sér stað þann 9. ágúst og mun
flaggskip SJ, X2000-lestin, fara leið-
ina þrisvar á dag. Minnkar ferðatím-
inn af þeim sökum frá sex tímum í
fjóra og hálfan tíma.
Í samtali við fréttavefinn Local
segir Fritzon að hann bíði með
óþreyju eftir því að lestarferðirnar
hefjist og að þetta væri „frábær
ákvörðun hjá yfirvöldum í Noregi.“
Markhópur háhraðalestarinnar
mun felast í alþjóðlegum aðilum sem
æ oftar notast við flug á milli borg-
anna tveggja. Vonast fyrirtækið til að
ná að laða til sín þá sem fara leiðina
fljúgandi oft á ári.
Kaplar meðfram teinunum í Nor-
egi eru hins vegar gamlir og þarfnast
viðhalds. Líklega byrjar sú vinna árið
2017 og gæti þá orðið hlé á ferðum
lestarinnar í allt að tvö og hálft ár.
Ný háhraðalest á milli Óslóar og Stokk-
hólms fer á teinana í ágúst á þessu ári
Skúli Halldórsson
sh@mbl.is
Moskur sprengdar í loft upp, yf-
irgefnir skólar og kúgun kvenna sem
eru neyddar til að hylja allan líkama
sinn. Þetta er daglegt líf fólks í
írösku borginni Mosul, ef marka má
myndbönd sem nýlega litu dagsins
ljós.
Borgin var hertekin af samtök-
unum Ríki íslams fyrir réttu ári en
árið 2008 var hún sú önnur fjölmenn-
asta í ríkinu. Hundruð þúsunda hafa
flúið borgina en þó er talið að meira
en milljón manna búi þar enn, og er
hún sú stærsta innan yfirráðasvæðis
samtakanna.
Á myndböndunum má meðal ann-
ars sjá konur ávíttar fyrir að láta
sjást í hendur sínar. Segir ung kona í
samtali við BBC að eigandi veitinga-
staðar, þar sem hún var gestkom-
andi, hafi grátbeðið hana um að
hylja andlit sitt ella ætti hann hættu
á að vera hýddur.
Íbúar segja frá hrottafengnum
refsingum fyrir hvern þann sem
brýtur í bága við stranga túlkun
samtakanna á íslömskum lögum.
Lágmarksrefsingin er hýðing
Annar viðmælandi breska rík-
isútvarpsins, sem kom fram undir
nafnleynd, segir að frá því að sam-
tökin hertóku borgina hafi þau beitt
íbúa „lögum kalífadæmisins“ þar
sem lágmarksrefsingin er hýðing.
Til að mynda er henni beitt gagnvart
þeim sem sjást reykja sígarettur.
„Refsað er fyrir þjófnað með því
að höggva hönd af viðkomandi,
framhjáhald manns með því að
henda honum fram af hárri bygg-
ingu, og framhjáhald konu með því
að grýta hana til að dauða. Allt er
þetta gert á almannafæri til að
hræða almenning til undirgefni,
hann er oft neyddur til að horfa á.“
Daglegt líf íbúa hefur vægast sagt
umturnast á síðastliðnu ári. Elds-
neyti er af skornum skammti, meng-
un er viðvarandi og fjölmörgum
skólum hefur verið lokað. Þeir skól-
ar sem ekki lokuðu dyrum sínum
hafa verið yfirteknir af samtök-
unum. Ungur maður segir þannig
frá:
„12 ára gamall bróðir minn hélt
skólagöngu sinni áfram þrátt fyrir
að samtökin höfðu þá tekið við taum-
unum. Við héldum að hann gæti þá
að minnsta kosti fengið einhvers
konar menntun og að það væri betra
en ekkert. En dag einn skömmu síð-
ar kom ég heim og sá litla bróður
minn teikna fána samtakanna á með-
an hann raulaði eitt þeirra frægustu
laga,“ segir hann. „Við skráðum
hann þegar í stað úr skólanum þar
sem við vildum frekar að hann fengi
enga menntun en þá sem samtökin
standa að.“
Myndböndin og frásagnir viðmæl-
endanna gefa harmræna mynd af
ástandinu í hinu íslamska ríki.
Írakskur verkfræðingur á sviði fjar-
skiptatækni segir að samtökin hafi
brennt fjarskiptaturna auk þess sem
þau hafi eyðilagt önnur mannvirki
og tæki sem nýst gætu við upplýs-
ingagjöf. „Í fjölmiðlun felst heimsins
kröftugasta vopn, svo þeir vilja ekki
að það sé notað gegn þeim.“
Lífið innan veggja
hins íslamska ríkis
 Dæmi um að börn séu heilaþvegin í skólum samtakanna
AFP
Átök Írakskir hermenn berjast gegn liðsmönnum íslamska ríkisins. Samtökin hafa brennt fjarskiptaturna og eyði-
lagt önnur mannvirki sem nýst gætu við upplýsingagjöf. Þá hafa þau tekið við rekstri skóla til að stunda þar áróður.
Skúli Halldórsson
sh@mbl.is
Erítrea gæti hafa framið glæpi gegn
mannkyninu, að því er segir í nýrri
skýrslu frá mannréttindaráði Sam-
einuðu þjóðanna. Kemur skýrslan í
kjölfar árslangrar rannsóknar og
lýsir meðal annars aftökum án dóms
og laga, víðtækum pyntingum, kyn-
lífsþrælkun og almennum þrældómi.
Í nærri 500 blaðsíðna langri
skýrslunni er farið í saumana á því
hvernig í landinu, undir 22 ára harð-
stjórn leiðtogans Isaias Afwerki,
hefur orðið til undirokandi kerfi þar
sem fólk er reglulega handtekið að
ástæðulausu, það pyntað, myrt eða
látið hverfa.
Skjóta þá sem reyna flótta
Ríkið hneppir fólk í þrældóm í
krafti kerfis sem kallast „þjóðar-
þjónusta“, en er í raun vettvangur
duttlungafullra refsinga og pynt-
inga, að því er segir í skýrslunni. Er
hver og einn skyldugur til að sinna
„þjónustunni“ í 18 mánuði, en einn
viðmælandi rannsakenda hafði flúið
þaðan eftir 17 ára veru.
Í kringum sex til tíu prósent Erí-
treumanna eru nú skráð hjá SÞ sem
flóttamenn, en yfirvöld hafa viðhaft
þá stefnu að skjóta alla þá sem ætla
sér yfir landamærin, til að hindra
fólk í því að flýja.
Ástandið hefur valdið gríðarmikl-
um fólksflótta frá landinu, sem á eft-
ir Sýrlandi er upprunaland næst-
flestra þeirra sem hætta sér yfir
Miðjarðarhafið frá ströndum Líbíu í
leit að betra lífi í Evrópu.
Hvatt til að skýla flóttamönnum
Einn rannsakendanna, Sheila
Keetharuth, segir að landinu sé
stjórnað í krafti ótta, en ekki laga.
„Það er meginorsök þess að hundruð
þúsunda Erítreumanna flýja landið
sitt og hætta með því á að vera tekin
höndum og pyntuð af erítreskum yf-
irvöldum,“ segir Keetharuth.
Í skýrslunni er alþjóðasamfélagið
hvatt til að skjóta skjólshúsi yfir Erí-
treumenn, tryggja flóttaleiðir þeirra
og umfram allt, ekki senda þá aftur
til síns heima.
Erítrea klofnaði frá Eþíópíu árið
1991 eftir að þrjátíu ára sjálfstæð-
isbarátta hafði leikið landið hart.
Lýsa pynting-
um og þrælkun
í Erítreu
 Landinu er stjórnað í krafti ótta en
ekki laga, segir einn höfunda skýrslu SÞ
Flótti yfir Miðjarðarhaf
» Flestir þeirra sem reyna að
komast yfir Miðjarðarhaf til
Evrópu koma frá Sýrlandi.
» Næstflestir koma frá Erí-
treu, en í kringum sex til tíu
prósent Erítreumanna eru
flóttamenn samkvæmt SÞ.
» Í bátunum eru einnig Afgan-
ar, Sómalar og Írakar, auk fólks
frá fátækum löndum Vestur-
Afríku í leit að betra lífi.
Röð Flóttamenn bíða í röð eftir að
hafa stigið frá borði ítalsks skips.