Són - 01.01.2003, Blaðsíða 97

NÓTTIN SKIPTIR LITUM 97
ódáinsakur en sjórinn banabeður. Það sem kemur „handan yfir
sæinn“ orkar framandlegt, jafnvel kynngimagnað: „[A]ustan fer /
annarleg nótt og dimm.“21 Hafið aðskilur og einangrar en fuglarnir
þurfa ekki að skeyta um það — þeirra er frelsið.
Andstæðurnar skerpa til muna drættina í heildarsvip ljóðsins, ekki
síst litbrigði ljóss og myrkurs:
LJÓS MYRKUR
blátt dimmt
sólskinsrjótt grátt
gullið myrkt
Bláminn gæti táknað birtu, samanber bláu nóttina andspænis þeirri
dimmu. Roði dagsins hangir saman við líf og fjör en gráminn er til
marks um deyfð og drunga.22 Um leið sýnir grámóskan að mörk hins
ljósa og dökka verða þokukennd. Litirnir geta ekki síður runnið sam-
an en gengið sundur. Í upphafi eru þeir sterkir, ekki síst roðinn, en
verða æ daufari eftir því sem á líður, samanber grámann. Að sama
skapi verður andblær ljóðsins æ drungalegri en um leið er hann
hátíðlegur eins og speglast í hástemmdu orðfæri:
Fyrri ferhenda: „sæinn“, „hvarmaljós“,
„hárbrimið gullna“, „blæinn“
Síðari ferhenda: „seiddi“, „sólskinsrjóðan“
Fyrri þríhenda: „hverfa burt á vængjum þöndum“
Síðari þríhenda: „brár“, „lykjast“, „skýjatröf“
Lýsingarorðin eru jafnmörg braglínunum, fjórtán að tölu, að með-
töldum þeim lýsingarháttum þátíðar sem hafa svipaða stöðu og lýs-
ingarorð: „þöndum“, „reidda“ og „rifin“. Sú fjöld leggst á eitt með
öðru um að gera ljóðið myndrænt. Enginn hörgull er heldur á
sögnum en að hjálparsögnum undanskildum eru þær átján talsins. Af
því má ráða hve strítt myndirnar renna áfram. Orðgnótt er að vísu
21 Skáletrun er mín, E.S.
22 Rauðu og gráu er víða teflt saman í kvæðum Snorra og sjálfur kvaðst hann hafa
„gaman“ af að blanda saman þeim litum (Helgi Grímsson og Þórarinn Friðjónsson
1981:5). Um notkun litaorða í Kvæðum má vísa á Sverri Hólmarsson (1968:23–25)
og í víðara samhengi á Helga Hálfdanarson (1956:113–114) og Pál Valsson
(1990:57, 67–68, 71–72, 76, 79 og 1992:XXVII–XXVIII).