Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2010, Side 5

INNGANGUR
5
festa þær hvernig almennt form hrollvekjunnar er lagað að sérhverjum
stað. Það er enn fremur til marks um alþjóðlegar vinsældir hryllings-
mynda að fyrsta íslenska „slægjan“ var frumsýnd á síðasta ári en íslensk
kvikmyndagerð hefur þangað til nýverið litið „amerískar“ kvikmynda-
greinar hornauga. Reykjavík Whale Watching Massacre (2009) er einmitt
umfjöllunarefni Guðna Elíssonar og útgangspunkturinn almennt nei-
kvæðar viðtökur hennar í fjölmiðlum hérlendis. Reynist það hvatinn að
umfangsmikilli rannsókn á ættartré myndarinnar, ólíkum undirgreinum
hrollvekjunnar og tengslum hennar við listrænu kvikmyndina og jafnvel
leikhús fáránleikans. Það er einmitt handritshöfundurinn Sjón sem sam-
einar þessa ólíku þætti en leikstjórinn Júlíus Kemp kann að hafa ruglað
áhorfendur og gagnrýnendur í ríminu þegar hann reyndi að hefja RWWM
„upp“ úr B-mynda slægjunni.
Ef hrollvekjan er sem kvikmyndagrein dæmigerð fyrir heimsbíóið þá
er spænski leikstjórinn Pedro Almodóvar dæmigerður leikstjóri þess.
Kvikmyndaunnendur um heim allan þekkja sérstæðar myndir hans og
hann hefur orðið andlit Spánar út á við, enda leggja ófáir áhorfendur utan
Spánar að jöfnu myndir hans og spænska kvikmyndagerð. Hjördís
Stefánsdóttir rekur í grein sinni höfundarverk leikstjórans frá mótunarár-
um hans í róttæku menningarumhverfi Madrídborgar á áttunda áratugn-
um til hins veraldarvana leikstjóra sem tekur við Óskarsverðlaunum á
spænsku. Þrátt fyrir aukna hófsemi undanfarið liggur rauður þráður í
gegnum verk Almodóvars sem Hjördís setur í samhengi við súrrealisma,
póstmódernisma, kits, kamp og endurstælingar. Hún ræðir umfjöllunar-
efni hans, konur og samkynhneigða, kynlíf og trú og markvissa úrvinnslu
leikstjórans á melódrama Hollywood. Návist Hollywood í myndum þessa
velkunna andlits heimsbíósins er lýsandi fyrir margbrotin innbyrðis tengsl
þessara annars andstæðu kvikmyndahefða. Annað lýsandi dæmi eru mexí-
kósku leikstjórarnir Alejandro González Iñárritu og Alfonso Cuarón sem
eru nú velþekktir Hollywood-leikstjórar en sá síðarnefndi hefur raunar
sérhæft sig í myndum á borð við Babel (2006) sem fjalla um samskipti ein-
staklinga í hnattrænum heimi. Hólmfríður Garðarsdóttir ræðir í grein
sinni þær myndir sem komu Iñárritu og Cuarón svo að segja á heimsbíó-
kortið, Amores perros (2000) og Y tu mamá también (2001), auk fleiri verka.
Þær eiga það sameiginlegt að lýsa lífi ungra rótlausra karlmanna sem sam-
lagast lítt því borgarumhverfi sem þeir búa við. Með aðstoð kenninga arg-
entínska fræðimannsins Enrique del Acebo Ibáñez skoðar Hólmfríður