Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2010, Blaðsíða 102

102
tíðaranda samtímans.10 Stefnan er fyrirferðarmest í vinsældamenningunni
en hún hefur alla tíð reynt að gengisfella hámenningu eins og súrrealismi.
Annarlegur hversdagsleiki, litagleði, manngervandi hönnun og vélvæðing
líkamans eru einkennandi.11
Madrídarhreyfingin og fæðing höfundarins
Pedro Almodóvar fæddist á Spáni um miðja síðustu öld, inn í fátæka
ómenntaða fjölskyldu. Hann er einn fjögurra barna en yngri bróðir hans
er meðeigandi í framleiðslufyrirtæki hans í dag. Fyrst um sinn bjó fjöl-
skyldan í einangruðu smáþorpi en síðar var Pedro sendur til náms í kaþ-
ólskan heimavistarskóla stærra byggðarfélags þar sem hann söng einnig
einsöng við messur. Hugmyndin var að hann lærði til prests en kvikmynda-
húsið handan götunnar varð hans annað menntasetur og þar fann hann
köllun sína.
Sautján ára flutti Almodóvar til Madrídar þar sem hann blómstraði í
iðu neðanjarðarmenningarinnar. Fljótlega gekk hann til liðs við áhugaleik-
hóp og komst í kynni við marga framtíðarsamstarfsmenn og vini. Í rúman
áratug vann hann hefðbundna skrifstofuvinnu hjá spænska landssímanum
til að fjármagna listræna útrás sína en á kvöldin og um helgar daðraði hann
við draum sinn og gerði stuttmyndir með Super 8 upptökuvél í góðra vina
hópi. Jafnframt söng hann í háðskum glysrokkdúett með klæðskiptingi,
hélt úti klúrum tímaritsdálki og gerði teiknimyndasögur fyrir neðanjarð-
arblað. Hann var því fyrirferðarmikill í innlendri listrænni pönkframúr-
stefnu áttunda áratugarins, sem síðar hefur hlotið viðurnefnið Madrídar-
hreyfingin (sp. La Movida madrileña).
Madrídarhreyfingin var félags- og menningarlegt andófsafl sem var við
lýði í áratug eftir fráfall Franco. Hreyfingin hampaði óheftum lífsnautnum
og tákngerði í senn fjárhagslega uppsveiflu landsins og nýja blómstrandi
ímynd þess. Höfundarverk Almodóvar er ágæt söguleg heimild um fram-
gang og eftirköst þessa tímabils en fyrstu kvikmyndir leikstjórans í fullri
10 Ekki ríkir einarður skilningur um hugtakið póstmódernisma innan fræðanna. Hér
verður reynt að draga fram þá þætti sem helst falla að verkum Almodóvar, óháð því
hvort þeir eru ættaðir úr lofræðum um stefnuna eða andmælum gegn henni.
11 Kvikmyndin Kika (1993) úr höfundarverki Almodóvar, er eins og sniðin að þessari
lýsingu. Þar líkist persónan Andrea „örfés“ helst vélveru (e. cyborg) er hún gengur
um stórborgina Madríd íklædd myndavélabúnaði í von um að skjalfesta ófarir ann-
arra.
hjöRDís stEfáNsDóttiR