Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2010, Qupperneq 138

138
og athyglisverðir staðir og áhugavert fólk verður á vegi þeirra kynnast þau
sjálfum sér betur. Þessi afdrifaríka ferð markar tímamót í lífi þremenning-
anna og ekkert þeirra snýr ósnortið til baka. Meginþema myndarinnar er
frjálslegt og kæruleysislegt viðhorf mexíkóskrar miðstéttaræsku til tilver-
unnar, framtíðarinnar og til kynlífs. Um leið gefur myndin áhorfandanum
innsýn í aðstæður mexíkósku þjóðarinnar og aðbúnað ólíkra þjóðfélags-
hópa. Ekki síst er það sögumaður myndarinnar sem gegnir mikilvægu
hlutverki með því að koma á framfæri upplýsingum um þær pólitísku og
efnahagslegu aðstæður sem einkenna mexíkóskt samfélag.45 Ekki hvað síst
dregur leikstjórinn fram vaxandi stéttaskiptingu með því að ítreka ólíka
stéttarstöðu Tenoch og Júlio og kemur þannig jafnframt á framfæri
athugasemdum um stjórnmálaástand Mexíkó.46 Tenoch kemur úr vel
stæðri yfirstéttarfjölskyldu þar sem faðir hans er menntaður hagfræðingur
og aðstoðarráðherra. Hann býr við allsnægtir og íburð og þjónustustúlkur
heimilisins af frumbyggjakyni stjana við hann. Júlio kemur hins vegar úr
verkamannastétt. Móðir hans starfar sem móttökuritari og framfleytir
honum og systur hans. Aðstöðumunur piltanna og hrópandi andstæðurnar
gætu ekki verið greinilegri en þegar Cuarón leiðir áhorfandann inn í
einkalíf sögupersónanna og heimili beggja eru sýnd í sama atriðinu.
Aðstæður frumbyggja landsins, sem lifa við bágust kjörin, eru enn fremur í
brennidepli og leikstjórinn minnir áhorfandann sífellt á þessa staðreynd.
Jaðarstöðu þeirra og þjónustuhlutverkum er stefnt gegnt glæsikerrum og
prjáli. Íburði og einfaldleika, ofgnótt og vanbúnaði er teflt hvoru upp á
móti öðru til að ítreka stéttamun — og um leið menningarmun íbúa stór-
borgarinnar.
Aðalpersónur myndarinnar taka vissum breytingum á ferðalagi sínu um
þjóðvegi Mexíkó og segja má að á sama tíma ferðist hvert og eitt þeirra inn
á við. Tryggð og vinátta, þroski og þjáningar öðlast fyrir þeim nýja merk-
ingu og þroskasaga hvers og eins felur í sér uppgötvun hvatanna og kyn-
lífsins. Í þessu samhengi er ekki úr vegi að benda á að mexíkóski rithöf-
undurinn oktavío Paz hélt því fram að Mexíkóar væru „dýrkendur nautna
45 Sama rit, bls. 37–40.
46 Athyglisvert er að fylgjast með því hvernig leikstjórinn dregur niður í hljóðum
myndarinnar þegar sögumaðurinn tekur til máls. Úr verða innskot sem gegna
mikilvægu hlutverki og vekja smám saman eftirvæntingu áhorfandans. Þegar dreg-
ið er niður í umhverfishljóðum eða tónlist verður honum ljóst að eitthvað mikið
stendur til.
hólmfRíðuR GaRðaRsDóttiR