Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2010, Qupperneq 167

167
TIL PEMBERLEY VAR FöRINNI HEITIð
hunsað.57 Sagan boðar afturhvarf til tíma þegar trúin skipaði stóran sess í
lífi fólks og endurvekur þjóðernisleg gildi þar sem ættarsetrið og fögur
byggingarlist verða að táknmyndum fyrir staðfasta og íhaldssama breska
sjálfsmynd.
Ættarsetrin gegna lykilhlutverki í Brideshead Revisited og Pride and
Prejudice-þáttaröðunum og búa þar yfir upphafinni stöðu. Bæði Charles
Ryder og Elizabeth Bennet fyllast lotningu þegar þau kynnast lífinu á setr-
unum og þau meðtaka menningararf þeirra af virðingu og auðmýkt. Í
báðum tilfellum er upphafinn tælingarmáttur ættarsetursins dreginn fram.
Í Pride and Prejudice-þáttaröðinni renna ættarsetrið og herramaðurinn
saman í tákni um siðfágun, á meðan ættarsetrið í Brideshead vekur upp forn
menningar- og trúarleg gildi.
Gríðarlegar vinsældir beggja þáttaraða í Bretlandi og Evrópu varpa
ljósi á samtímaþörf. Fortíðarþrána sem birtist í þáttunum, þörfina eftir því
að endurheimta glataðan tíma sem var sveipaður ljóma og birtu, mætti
skoða í ljósi þess að böndin sem binda fólk við þjóð sína verða aldrei sterk-
ari en einmitt þegar þau virðast vera að losna. Í Brideshead ræðir yngsta
systirin Cordelia (Phoebe Nicholls) dæmisögu sem hún og Charles höfðu
heyrt mörgum árum áður og hún notar til þess að skýra mátt drottins yfir
mönnunum. Hana má allt eins heimfæra á nánast trúarleg, ósýnileg tök
arfleifðarinnar yfir hinni ensku þjóð sem leitar í sífellu aftur til tilbúinna
róta og telur þær tilheyra sér: „Ég fangaði hann“ (þjófinn) „með huldum
öngli á ósýnilegri línu sem er nógu löng til þess að hann geti reikað allt til
enda heimsins en þó get ég togað hann til baka með því einu að rykkja í
þráðinn.“58
57 John. J. Su, „Refiguring National Character: The Remains of the British Estate
Novel“, bls. 559.
58 „,I caught him‘ (the thief) ,with an unseen hook and in invisible line which is long
enough to let him wander to the ends of the world and still to bring him back with
a twitch upon the thread.‘“ (bls. 212)