Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2010, Qupperneq 169

169
Myndasagan Persepolis eftir Marjane Satrapi, sem fjallar um uppvaxtarár
höfundarins í Íran og Austurríki, hefur notið mikilla vinsælda víða um
heim. Árið 2007 var gerð kvikmynd eftir sögunni sem hér verður til
umfjöllunar. Myndin er sérstök að mörgu leyti, bæði að formi og gerð, því
að hún er teiknimynd sem á uppruna sinn í sjálfsævisögulegri myndasögu.
Hér verður því könnuð staða sjálfsævisögulegra kvikmynda og velt upp
spurningum tengdum ólíkum formum sjálfsævisögulegra verka. Þá á
myndin sér uppruna í ólíkum menningarheimum og því verður rætt um
verkið í ljósi eftirlendufræða og rýnt í birtingarmyndir vestrænna, aust-
rænna og íslamskra áhrifa til að kanna samþættingu og blöndun þessara
margvíslegu hefða.
Persepolis kom fyrst út í Frakklandi í fjórum bindum á árunum 2000–
2003 og var fljótlega þýdd á mörg tungumál. Sagan segir frá uppvexti
Satrapi í Íran í kringum byltinguna 1978, eftirköstunum af öllu því umróti
og stríðinu við Írak, en þá senda foreldrar hennar hana til Vínar, þar sem
hún gengur í franskan skóla (eins og hún hafði reyndar gert í Teheran fyrir
byltingu). Í Vín endar hún utanveltu og allslaus eftir misheppnað ástaræv-
intýri og snýr aftur heim nokkrum árum síðar, þar sem hún reynir að átta
sig á landi sínu og sjálfri sér, en flytur að lokum upp úr tvítugu til
Frakklands. Teikningar Satrapi vöktu verðskuldaða athygli og sagði rit-
dómari New York Times stíl hennar vera kraftmikinn og skýran. Hún teikn-
ar með þykkum svörtum bleklit á hvítt, í „faux-naif“ blöndu af austrænum
og vestrænum áhrifum og stundar það sem ritdómarinn kallar „paranoid
Expressionism“ sem myndasagan notfærir sér gjarnan í ýktum stærðarhlut-
Gunnþórunn Guðmundsdóttir
Sjálfsmynd í kvikmynd
Margrætt sjálf í kvikmyndinni Persepolis
Ritið 2/2010, bls. 169–180