Peningamál - 01.03.2004, Page 6

PENINGAMÁL 2004/1 5
Verðlagsþróun
Frá því að Peningamál komu síðast út í byrjun nóv-
ember sl. hefur verðbólga verið nálægt verðbólgu-
markmiði Seðlabankans. Hún steig lítillega fram í
desember, en hefur síðan lækkað á ný og mældist
1,8% í marsbyrjun frá sama tíma í fyrra. Undirliggj-
andi verðbólga er heldur meiri. Kjarnavísitala 2, þar
sem auk búvöru, grænmetis, ávaxta og bensíns er
horft framhjá verðbreytingum opinberrar þjónustu,
hækkaði t.d. um 2% á sama tíma.
Hækkun húsnæðisliðar vísitölu neysluverðs
skýrir tæplega helming hækkunar vísitölunnar
undanfarna tólf mánuði. Þó hefur verulega dregið úr
hækkun húsnæðisliðarins undanfarna mánuði. Hækk-
un yfir tólf mánuði varð mest 11% í ágúst í fyrra, en
var í marsbyrjun komin niður í 6,7%. Hækkun vísi-
tölunnar sem ekki skýrist af hækkun húsnæðisliðar-
ins stafar að miklu leyti af verðhækkun opinberrar
þjónustu. Þá hækkun verður að skoða í ljósi þess að
verðlag opinberrar þjónustu hækkaði mun minna en
verðlag þjónustu einkaaðila frá ársbyrjun 2000 fram
á vorið 2002. Síðan hefur bilið minnkað verulega og
má því gera ráð fyrir að dragi úr verðhækkunum
opinberrar þjónustu þegar frá líður.
Um leið og dregið hefur úr hækkun húsnæðisliðar
hefur hjöðnun vöruverðs sem gætti á sl. ári horfið að
mestu. Í marsbyrjun var verðlag innfluttrar vöru án
áfengis og tóbaks ½% lægra en fyrir ári og verðlag
innlendrar vöru án búvöru og grænmetis sjónarmun
hærra. Sl. sumar nam tólf mánaða verðlækkun inn-
fluttrar vöru 2-3%. Þessar breytingar endurspegla
breytingar á gengi krónunnar, sem hækkaði fram á
vor, veiktist um sumarið, en styrktist á ný eftir það og
hafði í febrúar sl. u.þ.b. endurheimt styrk sinn frá
vormánuðum 2003. Þessar gengissveiflur koma fram
í verðlagi með töluverðri töf og oft aðeins að litlu
leyti ef sveiflurnar eru minni háttar eða skammvinn-
ar.
Verðbólguvæntingar markaðsaðila í samræmi við
verðbólgumarkmið
Þótt nokkrar sveiflur hafi orðið innan tímabilsins hef-
ur verðbólguálag óverðtryggðra ríkisskuldabréfa til
tveggja eða þriggja ára undanfarnar vikur verið
nokkuð svipað og í lok október, u.þ.b. 2% til tveggja
ára og 2½% til þriggja ára. Þar sem framkvæmdir við
virkjanir verða komnar vel á skrið innan þriggja ára
má líta svo á að markaðsaðilar séu sannfærðir um að
þær muni ekki leiða til verulega aukinnar verðbólgu
Mynd 1
Heimild: Hagstofa Íslands.
Þjónustuliðir og húsnæðiskostnaður í
neysluverðsvísitölunni 1998-2004
12 mánaða breyting
1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
%
Húsnæði
Opinber
þjónusta
Önnur þjónusta
Vísitala
neysluverðs
Mynd 2
Heimild: Hagstofa Íslands.
Verðþróun þjónustu og almenns
neysluverðs 1997-2004
1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 |2004
100
105
110
115
120
125
130
135
140
Mars 1997=100
Opinber
þjónusta
Önnur þjónusta
Vísitala
neysluverðs
Mynd 3
Heimild: Hagstofa Íslands.
Vísitala neysluverðs og vöruverð 1998-2004
12 mánaða breyting
1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004
0
2
4
6
8
10
12
14
-2
-4
-6
%
Innlendar vörur án
búvöru og grænmetis
Vísitala
neysluverðs
Innfluttar vörur án
áfengis og tóbaks