Peningamál - 01.03.2004, Side 39

Fyrirtækin
Framlegð skráðra fyrirtækja yfirleitt góð
Framlegð skráðra fyrirtækja á sl. ári var svipuð og
reiknað var með í síðustu greiningu í nóvember og
framlegð sjávarútvegsfyrirtækja var eitthvað betri en
reiknað var með, þrátt fyrir að mörgu leyti væru erfið
rekstrarskilyrði. Hagnaður eftir skatta var nokkru
minni, en það má rekja til minni gengishagnaðar en
árið áður.
Mikill vöxtur í gengisbundnum skuldum fyrirtækja
Á síðasta ári tóku skuldir fyrirtækja að hækka á ný
eftir hlé árið 2002, þegar fjárfesting dróst saman og
gengishækkun krónunnar lækkaði stofn gengisbund-
inna skulda í krónum talið. Frá því að síðasta úttekt
var birt hefur bætt enn frekar í útlánavöxtinn. Þess
ber þó að geta að breytingar á flokkunarkerfi útlána
leiða til þess að nýjustu og eldri tölur eru ekki fylli-
lega sambærilegar, eins og greint er frá í rammagrein.
Samkvæmt útlánaflokkun lánakerfis voru skuldir at-
vinnuveganna 973 ma.kr. í árslok 2002 en 1.186
ma.kr. í lok sl. árs. Breytt útlánaflokkun innlánsstofn-
ana veldur því að skuldirnar í lok sl. árs voru u.þ.b.
20 ma.kr. lægri en ella. Eigi að síður hækkar hlutfall
skulda fyrirtækja af landsframleiðslu verulega og er
áætlað að það hafi hækkað úr 124% í ríflega 149% af
landsframleiðslu liðins árs, eða 152% ef miðað er við
eldri flokkun. Miðað við hana nam vöxturinn u.þ.b.
20%. Líklega lætur nærri að aukning gengisbundinna
skulda nemi u.þ.b. 70% aukningarinnar. Því er sýnt
að næmni fyrirtækja fyrir gengisbreytingum hefur
aukist.
38 PENINGAMÁL 2004/1
ar. Í lok september sl. voru útlán Íbúðalánasjóðs til ein-
staklinga 380 ma.kr. og til annarra aðila 48 ma.kr. sam-
kvæmt nýrri lánaflokkun.
Lækkun varð á lánum til landbúnaðar í nýrri lána-
flokkun vegna þess að nú færist vinnsla landbúnaðar-
afurða á iðnað og sala þeirra á verslun, en hvort
tveggja færðist áður á landbúnað. Hliðstæð breyting
varð í sjávarútvegi. Auk þess má gera ráð fyrir að í
báðum greinunum hafi atvinnurekstur verið skráður á
einstaklingskennitölu sem nú færist á heimili.
Af heildarfjárhæð innlendra útlána og markaðs-
verðbréfa bankakerfisins í lok september 2003 voru
2% eða 19 ma.kr., sem ekki reyndist unnt að flokka á
atvinnugreinar. Þetta eru fyrirtæki sem í fyrirtækjaskrá
falla undir flokk 97000 (engin starfsemi) og flokk
98000 (ótilgreind starfsemi).
Í töflunni hér að neðan má sjá samanburð á nýrri og
eldri flokkun á innlendum lánum og markaðsskulda-
bréfum bankakerfisins 30. september 2003. Skýring á
því að niðurstöðutalan er ekki hin sama er sú að útlán
til erlendra aðila höfðu áður verið ranglega flokkuð á
innlenda aðila.
Tafla 1 Innlend útlán og markaðsskuldabréf
bankakerfisins 30. september 2003
Ný Eldri
lána- lána- Mis-
M.kr. flokkun flokkun munur
Ríkissjóður og ríkisstofnanir.. 5.542 12.910 -7.368
Bæjar- og sveitarfélög............ 13.620 16.533 -2.913
Fjármálastofnanir,
aðrar en bankar....................... 170.537 131.525 39.012
Fyrirtæki................................. 566.540 594.453 -27.913
Landbúnaður ....................... 6.245 15.200 -8.955
Sjávarútvegur/fiskveiðar..... 48.844 136.261 -87.417
Verslun o.fl.......................... 126.232 100.381 25.851
Iðnaður ................................ 143.932 77.865 66.067
þ.a. vinnsla landbúnaðar-
afurða ................................ 4.439 - 4.439
þ.a. vinnsla sjávarafurða... 84.885 - 84.885
Byggingarstarfsemi og
mannvirkjagerð1.................. 38.435 25.418 13.017
Samgöngur .......................... 16.835 14.745 2.090
Raforkumál/veitur............... 2.574 2.560 14
Þjónustustarfsemi................ 183.444 222.024 -38.580
Einstaklingar2......................... 174.604 208.041 -33.437
Íbúðalán .............................. - 25.869 -
Annað .................................. - 182.171 -
Óflokkað................................. 18.991 - 18.991
Útlán og markaðs-
skuldabréf alls ........................ 949.833 963.462 -13.629
1. Var áður tveir liðir: byggingarverktakar íbúða og aðrir byggingarverk-
takar. 2. Ekki er lengur gerður greinarmunur á íbúðalánum einstaklinga og
öðrum lánum þeirra.