Peningamál - 01.03.2006, Page 11

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
6
•
1
11
hráolíu og málma (sjá mynd II-6). Með aukinni framleiðslu á þessu ári
er hins vegar búist við minni verðsveiflum.
Seðlabanki Japans hefur nýverið aukið aðhald sitt í peninga-
málum eftir merki um töluverðan efnahagsbata í lok fyrra árs. Spár
Consensus Forecasts gera ráð fyrir verulegri aukningu iðnaðarfram-
leiðslu og einkaneyslu á árinu sem muni skila sér í 2,9% hagvexti,
sem er tölu vert hærra en í fyrri spám. Jafnframt er búist við hóflegri
hækkun neyslu verðsvísitölu eftir langt tímabil verðhjöðnunar.
Afli dregst lítillega saman en verðlag sjávarafurða hækkar
Í tonnum talið var aflinn í fyrra svipaður og árið áður en verðmæti
aflans var minna vegna lakari þorsk- og karfaafla. Þá dróst rækjuaflinn
saman um meira en helming.
Aflinn tvo fyrstu mánuði þessa árs hefur verið óvenju rýr. Á það
við um bæði botnfisk- og loðnuaflann. Talsverðar líkur eru á að ekki
muni veiðast meiri loðna en komin var á land í byrjun marsmánaðar.
Yrði þá yfirstandandi loðnuvertíð ein sú lakasta um árabil. Gert er ráð
fyrir svipuðum botnfiskafla og í fyrra, en talið er að rækjuaflinn haldi
áfram að dragast saman. Að þessu gefnu er gert ráð fyrir að magn
útflutnings sjávarafurða dragist saman um 2% á þessu ári. Mun meira
verðmæti fæst þó úr loðnu- og síldaraflanum vegna þess að stór hluti
síldaraflans fer að mestu leyti til matvælavinnslu og líklega hafa allt að
40% af loðnuafla nýlokinnar vetrarvertíðar einnig farið til matvæla-
vinnslu. Aukið vinnsluverðmæti þessara afurða vegur á móti magn-
samdrætti í útflutningi sjávarafurða.
Verðlag sjávarafurða hækkaði verulega á liðnu ári. Botnfiskafurðir
hækkuðu um rúmlega 8% og sjávarafurðir í heild um 8,4%. Mest
hækkaði verð sjófrystra afurða og fersks fisks. Þá hækkaði mjöl- og lýs-
isverð umtalsvert. Hraði verðhækkana jókst þegar leið á árið. Seljendur
telja að verð á öllum helstu sjávarafurðum muni halda áfram að hækka
á þessu ári. Í spánni er gert ráð fyrir allt að 10% hækkun á verðlagi
sjávarafurða í erlendum gjaldmiðlum milli áranna 2005 og 2006.
Horfur á að álverð haldist áfram hátt
Eftirspurn eftir áli hefur aukist hratt á undanförnum árum og hefur
ekkert lát orðið á þeirri þróun á fyrstu mánuðum þessa árs. Birgðir í
heiminum voru því sem næst helmingi minni í fyrra en árin 2002-2003.
Verð áls hækkaði hratt á sl. ári, en sveiflur í framboði og eftir spurn
höfðu í för með sér nokkrar sveiflur í verði. Grunnþættir verðmyndun-
ar benda til þess að verðið haldist áfram hátt. Gert er ráð fyrir að dragi
úr útflutningi frá Kína, þar sem hraður vöxtur innlendrar eftirspurnar
krefst sífellt stærri hluta framleiðslugetunnar. Gæti innlend eftirspurn
jafnvel fljótlega orðið meiri en innlend framleiðsla. Endurskipulagning
framleiðslu í Evrópu og Bandaríkjunum og almennt vaxandi eftirspurn
eftir áli í heiminum, t.d. í Bandaríkjunum, ætti að þrýsta verðinu upp.
Heimseftirspurn er talin hafa aukist um 6% á sl. ári og er 20% vöxtur
eftirspurnar í Kína talinn eiga þar stóran hlut að máli. Framvirkir samn-
ingar á London Metal Exchange benda til þess að verðið fari hæst á
öðrum ársfjórðungi í 2.500 $/t, sem er því sem næst 40% hærra en á
sama tíma í fyrra. GFMS Metals Consulting spáir því að meðalverð á
áli verði yfir 2.000 $/t bæði í ár og á næsta ári.
Heimildir: JP Morgan, Reuters EcoWin.
2000 = 100
Mynd II-7
Raungengi Bandaríkjadals
janúar 1970 - febrúar 2006
Mánaðarleg gögn m.v. hlutfallslegt neysluverð
75
80
85
90
95
100
105
110
115
120
06030097949188858279767370
+1 staðalfrávik
-1 staðalfrávik
Langtímameðaltal
Heimild: Reuters EcoWin.
1990 = 100
Mynd II-8
Hrávöruverð á heimsmarkaði
Vikulegar tölur janúar 2000 - febrúar 2006
85
95
105
115
125
135
145
155
165
Matvara (í EUR)
Öll hrávara án eldsneytis (í EUR)
Matvara (í USD)
Öll hrávara án eldsneytis (í USD)
2006200520042003200220012000
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
2003 = 100
Mynd II-9
Verðlag sjávarafurða
janúar 2000 - febrúar 2006
85
90
95
100
105
110
115
120
125
Í erlendri mynt
Í íslenskum krónum
2006200520042003200220012000