Peningamál - 01.03.2006, Qupperneq 27

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
6
•
1
27
metin. Mat á íbúðafjárfestingu er ekki auðvelt viðfangsefni og reynsl-
an sýnir að frávik endanlegs mats frá fyrstu bráðabirgðatölum nokkr-
um árum síðar er oft töluvert. Í ljósi þess kann vöxtur íbúðafjárfest-
ingar á þessu og næsta ári að vera ofmetinn í spá bankans en vöxtur
síðasta árs vanmetinn í bráðabirgðatölum Hagstofunnar. Upplýsingar
um útgefin byggingarleyfi á síðasta ári gefa þó til kynna að vöxtur í
fjárfestingu íbúðarhúsnæðis verði mikill í ár líkt og undanfarin ár.
Áhrif strangara peningalegs aðhalds á fjármunamyndun
Mikill vöxtur fjármunamyndunar er ásamt vexti einkaneyslu megin-
skýring þess að innlend eftirspurn hefur aukist langt umfram fram-
leiðslugetu hagkerfisins undanfarin ár.
Í grunnspánni sem rædd er hér að framan er gert ráð fyrir að
fjárfesting atvinnuveganna verði áfram í sögulegum hæðum í ár en
dragist hratt saman á næsta ári þegar umfang stóriðjuframkvæmda
minnkar. Spáð er miklum vexti íbúðafjárfestingar í ár og á næsta ári.
Spyrja má hvert sé svigrúm peningastefnunnar til að skapa peninga-
legt aðhald sem dregur úr fjárfestingu og stuðlar að auknu jafnvægi í
þjóðarbúskapnum þegar stór hluti hennar er nánast fyrirfram ákvarð-
aður og óháður peningalegu aðhaldi. Fjárfesting í ál- og orkuverum
er tæplega helmingur áætlaðrar atvinnuvegafjárfestingar í ár og um
þriðjungur heildarfjármunamyndunar. Eftir stendur um helm ingur
áætlaðrar atvinnuvegafjárfestingar sem peningastefnan gæti haft
áhrif á og tveir þriðju hlutar fjármunamyndunarinnar. Því er töluvert
svigrúm fyrir áhrif peningalegs aðhalds.
Innflutningur
Líkt og áður hefur komið fram, jókst innflutningur í fyrra um 28,4%,
sem er mesti vöxtur í rúma hálfa öld. Þetta er tæpum fjórum prósent-
um meiri vöxtur en í desemberspánni. Frávikið skýrist einkum af meiri
vexti fjármunamyndunar og einkaneyslu en spáð var þá.
Spáð meiri vexti innflutnings í ár en í desemberspánni þrátt fyrir
lækkun gengis
Spáð er 4½% vexti innflutnings á þessu ári og tæplega 1% vexti á
næsta ári. Í desember var hins vegar spáð 1,4% samdrætti árið 2007.
Í innflutningsspánni er gengið út frá 12% lægra gengi en í desember.
þriggja verkefna myndi því líklega dreifast á tiltölulega langt tímabil
á árunum 2007 til 2015, eða níu ár.
Lauslega áætlað gæti heildarkostnaður vegna ofangreindra
álvera og orkuöfl unar numið allt að 430 ma.kr., þar af 200 ma.kr.
vegna orkuöfl unar og 230 ma.kr. vegna iðjukosta. Þetta eru því
umfangsmeiri framkvæmdir en þær sem nú standa yfi r og áætlað
er að kosti tæplega 300 ma.kr. sem falla til á tímabilinu 2001-2007.
Hins vegar myndu þær líklega dreifast yfi r lengra tímabil og því
hugsanlegt að komast mætti hjá jafnmiklum toppum og skapast við
núverandi framkvæmdir í ár og í fyrra. Um þessar framkvæmdir allar
ríkir hins vegar meiri óvissa en svo að hægt sé að taka mið af þeim
við mat á efnahagshorfum.