Peningamál - 01.05.2010, Qupperneq 8

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
0
•
2
8
að vaxa á þeim fjórða. Samdráttur einkaneyslu á síðasta ári varð því
heldur minni en janúarspá Seðlabankans gerði ráð fyrir. Horfur fyrir
einkaneyslu á þessu ári hafa jafnframt batnað frá síðustu spá og er
áætlað að hún vaxi um rúmlega 1% á þessu ári í stað þess að drag-
ast saman um rúmlega 1% samkvæmt janúarspánni. Horfur um
einkaneyslu á næstu tveimur árum eru svipaðar og spáð var í janúar,
þótt útlit sé fyrir heldur meiri vöxt meginhluta spátímans.
Talið er að þróun samneyslu verði með svipuðum hætti og í
síðustu spá. Nýjar tölur Hagstofunnar gefa þó til kynna að samdrátt-
urinn á síðasta ári hafi verið töluvert meiri en fyrri tölur Hagstofunnar
sýndu, en nær því sem Seðlabankinn hafði spáð framan af árinu, áður
en bráðabirgðatölur Hagstofunnar fyrir fyrstu fjórðunga ársins birtust.
Aðhaldsáætlanir stjórnvalda virðast því hafa gengið betur eftir en útlit
var fyrir. Því eru taldar góðar horfur á að áætlanir fyrir þetta ár gangi
eftir. Sparnaðarþörf er þó heldur minni en áður var talið sakir betri
afkomu og er svigrúmið að hluta nýtt til þess að styðja við efnahags-
batann.
Þróun fjármunamyndunar á síðasta ári var mjög svipuð og spáð
var í janúar. Samdrátturinn reyndist tæplega 50% frá fyrra ári, en spáð
hafði verið rúmlega 48% samdrætti. Hins vegar er útlit fyrir að sam-
dráttur þessa árs verði nokkru meiri en spáð var í janúar og helgast
það að mestu af frekari seinkun stóriðjuframkvæmda, þótt samdráttur
annarrar atvinnuvegafjárfestingar verði einnig heldur meiri en þá var
spáð. Áætlað er að heildarfjárfesting dragist saman um rúmlega 10%
á þessu ári, en í janúar hafði verið spáð tæplega 6% samdrætti. Sakir
seinkunarinnar færist hluti stóriðjufjárfestingar yfir á næsta ár. Vöxtur
fjármunamyndunar á því ári verður því meiri, eða tæplega 25%. Spáin
fyrir árið 2012 breytist hins vegar lítið.
Á heildina litið er því útlit fyrir að þjóðarútgjöld dragist nokkru
minna saman á þessu ári, eða sem nemur tæplega 2% í stað tæplega
3% í janúarspánni. Vöxtur þjóðarútgjalda er jafnframt áætlaður heldur
meiri á næsta ári. Meiri þjóðarútgjöld leiða til þess að innflutningur vex
meira á þessu og næsta ári. Sterkara gengi krónunnar og aukin birgða-
söfnun í kjölfar þess að innflytjendur höfðu gengið á birgðir hefur þar
einnig áhrif. Nánari umfjöllun um fjármálaleg skilyrði einkageirans
er að finna í kafla III og um almenna eftirspurn einkageirans og hins
opinbera í köflum IV og V.
… en efnahagsbatanum seinkar enn frekar
Samkvæmt bráðabirgðatölum Hagstofunnar reyndist samdráttur lands-
framleiðslu á síðasta ári minni en áætlanir Seðlabankans frá því í
janúar gerðu ráð fyrir. Seðlabankinn hafði spáð 7,7% samdrætti en
bráðabirgðatölur Hagstofunnar benda til að hann hafi verið 6,5%.3
Nýjustu hagvísar gefa einnig tilefni til að ætla að samdrátturinn á
3. Munurinn liggur að miklu leyti í því að í spám bankans hefur hingað til verið horft fram hjá
áhrifum keðjutengingar þjóðhagsreikninga á spár um þjóðarútgjöld og hagvöxt og spár um
þessar stærðir fengnar með samlagningu undirþátta út frá skilgreiningu þjóðhagsreikninga.
Hingað til hafa áhrif þess að horfa fram hjá áhrifum keðjutengingarinnar verið sáralítil en
á síðasta ári var munurinn töluverður vegna mikilla breytinga hlutfallslegs verðs helstu
þjóðhagsstærða. Aðferðafræði bankans við þjóðhagsspár hefur því verið endurskoðuð í
þessu ljósi og mun framvegis taka tillit til áhrifa keðjutengingarinnar. Nánari umfjöllun um
hagvaxtarþróun síðasta árs í samanburði við spár Seðlabankans er að finna í Viðauka 2.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd I-6
Fjárfesting - samanburður við PM 2010/1
Breyting frá fyrra ári (%)
PM 2010/2
PM 2010/1
-70
-60
-50
-40
-30
-20
-10
0
10
20
30
‘13201220112010200920082007
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd I-7
Þjóðarútgjöld - samanburður við PM 2010/1
Breyting frá fyrra ári (%)
PM 2010/2
PM 2010/1
-30
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
‘13201220112010200920082007