Peningamál - 01.05.2010, Side 28

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
0
•
2
28
Gengi krónunnar hefur hækkað
Miðað við þrönga viðskiptavog hefur gengi krónunnar hækkað um
3½% frá útgáfu síðustu Peningamála í janúar. Þar af hefur krónan
styrkst um tæplega 6% gagnvart evru og pundi en er óbreytt gagn-
vart Bandaríkjadal. Þessi styrking hefur orðið án nokkurra inngripa
Seðlabankans á gjaldeyrismarkaði en bankinn hefur ekki átt viðskipti
á þeim markaði frá því snemma í nóvember í fyrra. Hert eftirlit með
gjaldeyrishöftum skýrir þessa þróun að miklu leyti. Þó eru aðrir þættir
sem einnig kunna að hafa lagst á sveif með krónunni. Viðskiptakjör
hafa batnað á árinu og afgangur af vöruskiptum við útlönd aukist (sjá
umfjöllun í köflum II og VII).
Innstæður á gjaldeyrisreikningum í bankakerfinu hafa hald-
ist nokkuð stöðugar síðustu mánuði. Fyrirtæki eru því ekki að safna
erlendum gjaldeyri. Bati á viðskiptum við útlönd ætti því að styðja við
gengi krónunnar. Velta á gjaldeyrismarkaði hefur hins vegar verið með
minnsta móti frá áramótum sem bendir til að hægfara styrking krón-
unnar undanfarið geti reynst brothætt. Veltan á fyrsta fjórðungi ársins
nam 3,5 ma.kr. samanborið við 16 ma.kr. á fjórða fjórðungi síðasta árs
og 11,4 ma.kr. á sama tíma fyrir ári.
Gengi krónunnar á aflandsmarkaði hefur heldur veikst frá útgáfu
Peningamála í janúar og hafa viðskipti farið fram á genginu 260-290 kr.
á móti evru og endurspeglar sú þróun í meginatriðum harðari framfylgd
gjaldeyrishafta. Þróunina á aflandsmarkaði þarf þó að túlka með varúð
því viðskipti eru mjög fátíð og eru vísbendingar um að enn frekar hafi
dregið úr þeim á undanförnum mánuðum.
Vaxtaálag á skuldbindingar ríkissjóðs enn hátt
Eins og kemur fram hér að ofan hefur skuldatryggingarálag á ríkissjóð
til fimm ára að undanförnu verið í grennd við 3,8 prósentur. Þróun
álagsins hefur að sumu leyti verið í takt við þróun álags á ríkissjóði
þeirra landa sem talin eru hafa farið verst út úr fjármálakreppunni
eða sem eru mjög skuldsettir (sjá mynd III-12). Álagið fór lækkandi á
síðari hluta síðasta árs og var nálægt 3,5 prósentum áður en Icesave-
lögunum svokölluðu var synjað staðfestingar af forseta Íslands. Í
kjölfarið lækkaði lánshæfismatsfyrirtækið Fitch lánshæfismat ríksins
niður fyrir fjárfestingarflokk og aðrir breyttu horfunum í neikvæðar.
Þetta endurspeglar mat þessara aðila á áhrifum tafa á framgangi
efnahagsáætlunar stjórnvalda í samvinnu við Alþjóðagjaldeyrissjóðinn.
Í kjölfarið fór skuldatryggingarálagið hæst í 6,75 prósentur. Síðan þá
hefur álagið heldur lækkað og er nú um 3,8 prósentur eins og fyrr
segir. Þessi þróun endurspeglar einnig að hluta alþjóðlega þróun, þ.e.
aukna bjartsýni á alþjóðlegum fjármálamörkuðum þegar líða tók á síð-
asta ár og aukinn ótta síðustu vikur við að skuldsettir ríkissjóðir gætu
ekki staðið við skuldbindingar sínar, t.d. ríkissjóður Grikklands. Áhrif
þessa óróleika á skuldatryggingarálag íslenska ríkissjóðsins hefur þó
verið takmarkað fram að þessu.
Annað eignaverð
Frá hruni bankanna hefur innlendur hlutabréfamarkaður leikið
mun minna hlutverk en áður enda var vægi bankanna og ann-
arra fjármálafyrirtækja á hlutabréfamarkaði mjög mikið fyrir fall
þeirra. Úrvalsvísitalan (OMXI6) stóð í 962 stigum fyrir þessa útgáfu
Mynd III-10
Gengi krónu gagnvart evru
Daglegar tölur 1. janúar 2008 - 30. apríl 2010
Kr./evra
Erlendis
Innanlands1
1. Gengi innanlands er lokagengi dagsins.
Heimild: Reuters.
2008 2009
50
100
150
200
250
300
350
2010
Punktar
Mynd III-11
Skuldatryggingarálag ríkisins
Daglegar tölur 28. mars 2007 - 30. apríl 2010
Heimild: Bloomberg.
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
1.600
2010200920082007
M.kr.
Mynd III-9
Velta á gjaldeyrismarkaði
Daglegar tölur 4. desember 2008 - 30. apríl 2010
Heimild: Seðlabanki Íslands.
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1.000
1.100
1.200
1.300
20102009‘08