Peningamál - 01.05.2010, Qupperneq 20

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
0
•
2
20
lauk einnig í nóvember og var verðbólga 1,4% í mars sem er mesta
verðbólga þar í rúmt ár. Kjarnaverðbólga er hins vegar mjög lág. Eins
og annars staðar er lítill undirliggjandi verðbólguþrýstingur og mæld
verðbólga í mars var að stórum hluta vegna grunnáhrifa. Því er gert
ráð fyrir að verðbólgan fyrir árið í heild verði ekki nema rúmt 1%.
Í Japan er enn verðhjöðnun, þótt eitthvað hafi hægt á henni, og er
gert ráð fyrir að hún haldi áfram út þetta ár. Verðbólga í Bretlandi
hefur aftur á móti aukist hratt og var komin upp fyrir vikmörk
Englandsbanka í janúar þegar hún mældist 3,5%. Ein helsta ástæða
aukningarinnar, fyrir utan grunnáhrifin, er hækkun virðisaukaskatts
og hækkun hrávöru- og olíuverðs. Undirliggjandi verðbólguþrýstingur
er hins vegar lítill og því er gert ráð fyrir að það dragi úr verðbólgu
þegar líður á árið og að hún nemi 2,6% á árinu. Á Norðurlöndunum
hefur þróunin verið svipuð, verðbólgan jókst í byrjun árs en undir-
liggjandi verðbólguþrýstingur er takmarkaður og gert er ráð fyrir lítilli
verðbólgu fyrir árið í heild.
Þótt verðbólgan hafi eitthvað tekið við sér er undirliggjandi
verðbólguþrýstingur víðast hvar lítill sem enginn og því hafa litlar
breytingar orðið á peningalegu aðhaldi helstu ríkja frá útgáfu síðustu
Peningamála nema hvað seðlabanki Ástralíu hefur hækkað stýrivexti
sína í tvígang um 0,25 prósentur í mars og apríl og eru þeir nú
4,25%. Aðrir seðlabankar, þ.m.t. seðlabankar Rúmeníu, Rússlands og
Ungverjalands, hafa hins vegar haldið áfram lækkun vaxta.
Alþjóðaviðskipti drifkraftur hagvaxtar
Alþjóðaviðskipti tóku verulega við sér undir lok síðasta árs og eru
einn megin drifkraftur hagvaxtar í heiminum. Mörg lönd sem háð eru
útflutningi hafa fundið fyrir aukinni eftirspurn undanfarið og getur
batinn í þessum löndum orðið hraður þegar heimsverslunin verður
komin á fullt skrið á ný. Eftir að hafa dregist saman um rúm 12% á
síðasta ári gerir Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn ráð fyrir 5,8% aukningu
í alþjóðaviðskiptum á þessu ári. Bæði Efnahags- og framfarastofn-
unin (OECD) og Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn hafa hækkað spá sína um
alþjóðaviðskipti fyrir þetta ár verulega. Gert er ráð fyrir um 4% aukn-
ingu í innflutningi helstu viðskiptalanda Íslands á þessu ári sem eru
góðar fréttir fyrir íslenskan útflutning.
Verð á helstu útflutningsvörum fer hækkandi
Á síðasta ári var hlutfall áls í útflutningi um 37% en sjávarafurða
42%. Því hefur verðbreyting þessara tveggja útflutningsvara mikil
áhrif á verðlag íslenskra útflutningsafurða. Álverð hefur haldið áfram
að hækka á undanförnum mánuðum og hefur ekki verið jafn hátt í á
annað ár. Verðforsendur í þeirri spá sem hér er birt eru svipaðar og
þær voru í janúarspánni. Gert er ráð fyrir að álverð verði að meðaltali
ríflega 27% hærra í ár en meðalverð síðasta árs og að það hækki
áfram næstu árin, um 6,5% árið 2011 og um rúmlega 2% árið 2012.
Forsendur fyrir álframleiðslu eru nánast óbreyttar frá síðustu
Peningamálum enda hafa álverin þrjú framleitt með fullum afköst-
um undanfarið eða tæplega 820 þús. tonn á ári. Gert er ráð fyrir
smávægilegri aukningu álframleiðslu í ár en talsverðri aukningu í fram-
leiðslu kísiljárns, þannig að heildarframleiðslumagn orkufreks iðnaðar
Heimild: Reuters EcoWin.
12 mánaða breyting (%)
Mynd II-7
Alþjóðleg verðbólga
Janúar 2002 - september 2009
Bandaríkin
Evrusvæðið
Bretland
Japan
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
20092008200720062005200420032002
1. Verð á hrávörum án olíu í USD.
Heimildir: Bloomberg, Seðl banki Íslands.
Vísitala, meðaltal 2000 = 100
Mynd II-7
Heimsmarkaðsverð á hrávöru1
1. ársfj. 2003 - 4. ársfj. 2012
Heimsmarkaðsverð á hrávöru
PM 2010/2
PM 2010/1
0
50
100
150
200
250
300
‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03
Heimild: Reuters EcoWin.
12 mánaða breyting (%)
Mynd II-8
Alþjóðleg verðbólga
Janúar 2002 - mars 2010
Bandaríkin
Evrusvæðið
Bretland
Japan
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
201020092008200720062005200420032002
1. Innflutningur vöru og þjónustu í helstu viðskiptalöndum Íslands.
2. Einfalt meðaltal vöruinnflutnings og -útflutnings í OECD-ríkjum og
stærstu ríkjum utan OECD.
Heimildir: OECD, Seðlabanki Íslands.
Breyting milli ársmeðaltala (%)
Mynd II-9
Alþjóðaviðskipti
Helstu viðskiptalönd Íslands1
Alþjóðaviðskipti2
-15
-10
-5
0
5
10
15
‘94 ‘96 ‘98 ‘00 ‘02 ‘04 ‘06 ‘08 ‘12‘90 ‘92 ‘10