Peningamál - 01.05.2010, Blaðsíða 26

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
0
•
2
26
Raunvextir Seðlabankans lækka en áhættuleiðréttur
skammtímavaxtamunur við útlönd hefur hækkað lítillega
Aðhald peningastefnunnar gagnvart innlendri eftirspurn ræðst af raun-
vöxtum Seðlabankans. Eins og sjá má í töflu III-1 mælist það mismikið
eftir því á hvaða kvarða verðbólgu og verðbólguvæntinga er horft.
Þannig mælast raunvextir bankans allt frá því að vera um eða rétt undir
núlli sé miðað við núverandi verðbólgustig eða verðbólguvæntingar
heimila í að vera um 4% sé miðað við verðbólguvæntingar fyrirtækja
eða verðbólguálag á skuldabréfamarkaði. Raunvaxtastigið hefur þó
heldur lækkað frá síðustu Peningamálum á flesta mælikvarða og frá
því fyrir ári hefur raunvaxtastigið lækkað töluvert.
Tímabundið markmið peningastefnunnar er að styðja við gengi
krónunnar og draga úr gengissveiflum í kjölfar fjármálakreppunnar.
Þegar lagt er mat á aðhald peningastefnunnar er því eðlilegt að leggja
mat á hugsanleg áhrif hennar á gengi krónunnar. Í því sambandi
er gagnlegt að horfa á áhættuleiðréttan skammtímavaxtamun við
útlönd. Eins og sést í töflu III-1 hefur vaxtamunurinn heldur aukist,
hvort sem litið er á tímabilið frá síðustu Peningamálum eða eitt ár aftur
í tímann. Innlendir skammtímavextir hafa því lækkað heldur hægar en
sem nemur lækkun áhættuálags á íslenskar fjáreignir. Lækkun innlends
raunvaxtastigs endurspeglast því ekki í minnkandi áhættuleiðréttum
vaxtamun við útlönd og hefur því ekki grafið undan stuðningi við
krónuna.
Markaðsvextir hafa lækkað …
Skammtímavextir á peningamarkaði eru nú eins og fyrr segir í sam-
ræmi við vaxtagang Seðlabankans. Frá því fyrir ári hafa þessir vextir
þó lækkað minna en vextir Seðlabankans, vegna þess að útgáfa
innstæðubréfa hafði áhrif til hækkunar peningamarkaðsvaxta fyrst
í stað. Velta hefur hins vegar verið lítil og takmarkast við daglán.
Vaxtamyndun á skammtímaverðbréfum er því afar óskilvirk. Af þeim
sökum er ekki hægt að segja til um áhættumat á fjármálamarkaði út
frá vaxtamun viðskipta á millibankamarkaði eftir lengd lána.
%
Mynd III-4
Ávöxtunarkrafa óverðtryggðra skuldabréfa
Daglegar tölur 3. janúar 2007 - 30. apríl 2010
Heimild: Seðlabanki Íslands.
RIKB 09 0612
RIKB 10 1210
RIKB 10 0317
RIKB 19 0226
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
2010200920082007
RIKB 25 0612
RIKB 13 0517
RIKB 11 0722
%
Mynd III-5
Ávöxtun verðtryggðra íbúðabréfa
Daglegar tölur 3. janúar 2007 - 30. apríl 2010
Heimild: Seðlabanki Íslands.
HFF 150914
HFF 150224
HFF 150434
HFF 150644
1
2
3
4
5
6
7
8
9
2009 201020082007
Aðhalds- Breyting frá Breyting frá
stig PM 2010/1 PM 2009/1
Raunvextir miðað við:1
Ársverðbólgu -0,2 -2,5 -0,7
3 mánaða árstíðarleiðrétta verðbólgu 0,9 -2,1 -10,9
Verðbólguspá Seðlabankans2 2,1 -0,1 -2,1
Verðbólguvæntingar heimila3 0,1 0,9 -0,3
Verðbólguvæntingar fyrirtækja3 4,0 1,0 -8,5
Verðbólguvæntingar á fjármálamarkaði4 4,2 -0,2 -2,8
Áhættuleiðréttur 3 mánaða vaxtamunur gagnvart evrusvæði miðað við:5
Skuldatryggingarálag ríkisins 3,0 1,0 0,8
Sögulegt gengisflökt6 1,9 0,4 1,1
1. Frá apríl 2009 til september 2009 er miðað við innlánsvexti Seðlabankans sem mæli kvarða á nafnvexti Seðlabankans en frá
september 2009 er miðað við meðaltal innlánsvaxta og hámarksvaxta 28 daga innstæðubréfa. 2. Spá Seðlabankans um árs verðbólgu
eftir tvo ársfjórðunga. 3. Miðað við miðgildi verðbólguvæntinga heimila og fyrirtækja eitt ár fram í tímann. 4. Verðbólguvæntingar
til eins árs út frá mismun verðtryggðra og óverðtryggðra vaxtarófsins (5 daga hreyfanlegt meðaltal). 5. Vaxtamunur út frá mismuni
skammtímavaxta á Íslandi og viðskiptavegnum erlendum vöxtum. 6. Hlutfall þriggja mánaða vaxtamunar og þriggja mánaða
staðalfráviks gengis krónu gagnvart evru.
Tafla III-1 Aðhaldsstig peningastefnunnar (%)