Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1988, Blaðsíða 39

Hjónabandið og fjölskyldan
kostinn, borið saman við 69% á öðrum Norðurlöndum og 60% í öðmm
Evrópulöndum.
Ætla má, að svo rík afstæðishyggja setji svip sinn á siðgæðisviðhorf á
ýmsum sviðum, þar á meðal hvað varðar kynlíf og sambúðarhætti.
Trúarviðhorf hafa lítil áhrif á afstæðishyggjuna. Talsverður munur
er að vísu á „ákv. kristnum“ (75%) og „trúlausum“ (91%), en miklu meiri
athygli vekur, að þrír af hverjum fjórum þeirra, sem játa mesta trú, skuli
fylla flokk afstæðishyggjumanna.
Þrjár spumingar snúast um viðhorf til kynlífs, þar af ein um
bameignir utan hjónabands. Fyrst þeirra er svohljóðandi:
Ef einhver segði, að einstaklingar ættu að eiga bess kost að nióta
algjörs frelsis í kynlífi, án takmarkana, hvort værir þú frekar sammála
eða ósammála? Svörin vom sem hér segir: Frekar sammála: 24.7%.
Frekar ósammála: 72.4% . Hvorugt/það fer eftir ýmsu: 2.9%.
Hömlulaust frelsi í kynlífi fær ekki mikinn stuðning en þó
umtalsverðan. Það vekur athygli, að 22% „ákv. kristinna“ lýsa sig
sammála ofangreindri staðhæfingu. Þeir skera sig ekki úr fjöldanum hvað
þetta snertir. Tæplega helmingur „trúlausra“, 44%, er sammála.
önnur spumingin hljóðar svo: Ef sagt er, að ekki megi láta kynlífið
algjörlega stjómast af óskum hvers og eins, heldur verði að gilda um það
siðgæðisreglur sem allir virði og hlvði, hvort ert þú þá frekar sammála
eða ósammála?
Svörin vom á þá lund, að 66% töldu siðgæðisreglur, er allir virði,
nauðsynlegar, en einn þriðji, 34%, er því ósammála. Enn á ný kemur í
ljós, að trúaðir em hvorki meiri né minni afstæðishyggjumenn en aðrir.
Hinir „ákveðnu kristnu“ fylgja nákvæmlega meðaltalinu. „Trúlausir“ hafa
dálitla sérstöðu sem fyrr hvað varðar siðgæðisviðhorf. Þeir skiptast
nokkum veginn til helminga, 52% sammála, 48% ósammála þeirri
staðhæfingu, sem í spumingunni felst.
Þriðja spumingin er af nokkuð öðrum toga, en varðar þó viðhorf til
kynlífs utan hjónabands. Spurt var: Ef konu langar til að eignast bam sem
einstæð móðir, en óskar ekki eftir því að bindast karlmanni neinum
varanlegum böndum. telur bú, að það sé í lagi eða, að bað sé ekki í lagi?
Svörin við þessari spumingu em mjög á einn veg. Rétt innan við 90%
svarenda telur, að það sé „í lagi“, að kona eignist bam sem einstæð móðir.
Sáralítill munur er á trúarhópunum í þessu tilliti að öðm leyti en því, að
75% „ákv. kristinna“ em þessarar skoðunar.
Borið saman við önnur lönd hafa íslendingar algjöra sérstöðu
varðandi þessa umburðarlyndu afstöðu til bameigna við þessi tilteknu
skilyrði. A hinum Norðurlöndunum em það „aðeins“ 50% svarenda, sem
geta fellt sig við þetta fyrirkomulag. Meðaltal allra Evrópulanda, sem
tóku þátt í könnuninni, var 37% hvað þetta snertir.
Eg hygg að þessi niðurstaða gefí nokkuð glögga mynd af sérstöðu
íslendinga með tiUiti til kynlífs og fjölskyldumála. Það er álitamál, hvort
þeir séu nokkuð „frjálslyndari“ en aðrar Evrópuþjóðir í kynferðismálum,
en það er hins vegar ekkert álitamál, að þeir em fúsari á að viðurkenna
37