Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1988, Blaðsíða 112

Þórir Kr. Þórðarson
IV
Stefat að frelsi
En víkjum að öðru. Eitthvað hefur farið úrskeiðis í aldanna rás.
Kristin menntunarsteíha virðist orðin tímaskekkja.
Gjaldþrot hefðbundinna viðhorfa okkar og nauðsyn endumýjunar í
trú og siðum em ekki ný sannindi. Karl Barth vakti máls á þeim fyrir
mörgum áratugum. Nationalsocialisminn og bolsjevisminn heyra
fortíðinni til. Hin nýja trú á tækni og sjálfsmennsku mannsins hefur sett
goð á stall, en einnig það riðar til falls. Gildismat nýrrar aldar á
grundvelli framfara án ábyrgðar á velferð náungans er að ganga sér til
húðar. Og eiturlyfin em dæmi um þá blindgötu sem þjóðimar hafa ratað í.
Ný kristin viðhorf ryðja sér til rúms í kirkjum heims og vísa á nýjar
brautir. Það gildir sem fyrr að bera kennsl á tímanna tákn. Gömlu
götumar (Jer. 6.16) em lagðar um áður ókunna stigu þeirrar framtíðar
sem þegar er farin að sjá dagsins ljós. Túlkun hins sístæða fagnaðarerindis
í ljósi aðstæðna nútímans er verkefni sem trúfræðingar eiga að fást við í
ljósi félagslegra staðreynda. Og hér sem ætíð, þegar rétt er að verki
staðið, fara saman ritskýring Biblíunnar og trúfræði með félagslegu
raunsæi, því að Ritningin og túlkun hennar er ætíð meginverkefni hins
kristna safnaðar.
Hér er ekki um það að ræða að beijast gegn tæknivísindum, heldur að
gera þau afstæð, svifta þau goðmagni sínu og sýna að þau em aðeins
nauðsynleg tæki til heilbrigðara og betra lífs. Að því stefnir menntun,
sönn menntun.
Kirkjan miðar ekki að því að leggja bönd á fólkið með kennivaldi,
heldur stefhir hún að því að gera manninn frjálsan. En frjáls verður
maðurinn þá fyrst þegar hann er leystur undan sjálfs sín ánauðaroki og
kemur auga á æðri veröld. Sú veröld birtist í trúnni, en einnig í tónlist og
djúpskynjun mannsandans. Nautn þessarar æðri veraldar er manninum
gefin af þeim Anda sem er upphaf alls og æðsta takmark. Hugarsýn hinna
æðstu sanninda endurleysir manninn, frelsar hann.
Þess vegna stefnir trúin að því að koma á fót þess háttar samfélagi þar
sem maðurinn er frjáls, en ekki sefjaður múgur. Dæmi
nationalsocialismans um múgsefjun em víti til vamaðar sem fáir af minni
kynslóð fá gleymt. Og enn em dæmi slíkrar múgsefjunar, eins og sjá mátti
s.l. sumar í sjónvarpsþáttum um trúarhreyfingar í Bandaríkjunum (sjá
síðar).
Kirkja og frelsi
En hvemig má kirkjan stuðla að slíku frjálsu samfélagi andans —
samfélagi almennings og ekki aðeins fámenns hóps útvalinna? Er kirkjan
ekki prestakirkja í mörgum löndum? Getur kirkjan orðið almannasamtök,
eins og hún var á tímum Nýja testamentisins?
Hér stendur vissulega hnífurinn í kúnni.
110