Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1988, Qupperneq 42

Bjöm Bjömsson
Trúarleg viðhorf virðast ekki skipta máli í sambandi við þessar
spumingar að öðru leyti en því, að hin neikvæðari afstaða „ákveðinna
kristinna“ til hjónaskilnaða yfirleitt kemur hér einnig í ljós. Þannig telja
þeir þau atriði, sem hér eru nefhd, gefa síður tilefni til skilnaðar en aðrir
svarendur. „Hætt að elska“ 64% (76%), „eiga ekki skap saman“ 51%
(68%), „ófíillnægjandi kynlíf* 26% (44%). Viðhorf þessa hóps til
áfengisvandamálsins og hjónaskilnaðar em hins vegar í engu frábmgðin
viðhorfum annarra.
D. Viðhorf til fóstureyðinga og samkynhneigðar
Að lokum þessa yfirlits um hjúskapar- og fjölskyldumál verða hér
kynntar nokkrar niðurstöður til viðbótar úr könnun Hagvangs, og þá fyrst
um fóstureyðingar.
Um fóstureyðingar var m.a. spurt með sama hætti og um
hjónaskilnaði. Mönnum var gefinn kostur á að merkja við á kvarða, þar
sem 1 táknar „aldrei réttlætanlegt“, en 10 „alltaf réttlætanlegt“.
Meðaltalsútkoman hér á landi var 4.11, sem er nokkuð lægri en meðaltala
hinna Norðurlandanna, sem var 5.21. Danir hölluðust næst því að réttlæta
fóstureyðingar, 6.40, Finnar aftur á móti síst, eða 4.04.
Athyglisvert er að kanna trúarleg viðhorf í sambandi við þetta mál.
Það er sennilega kunnara en frá þurfi að segja, að trúarhópar og þar á
meðal íslenska þjóðkirkjan hafa lýst andstöðu sinni gegn fóstureyðingum.
Sú andstaða kemur greinilega í ljós, þegar svör hér á landi em skoðuð með
tilliti til trúar. Mesta andstöðu er að finna á meðal „ákveðið kristinna“, en
þar er meðaltalan 2.88, „mikið trúaðir" komu næstir, 3.71, síðan „lítið
trúaðir“, 4.90, og loks „trúlausir“, 5.65. Þessi skipting eftir trúarlegum
viðhorfum kemur einnig fram, þegar spurt er um afstöðu til
fóstureyðinga af félagslegum ástæðum. Mönnum gafst kostur á svömnum:
mjög sammála, nokkuð sammála, nokkuð ósammála, mjög ósammála og
loks veit ekki. í hópi „ákveðið kristinna“ vom 33.4% ýmist mjög eða
nokkuð sammmála, 51.3% „mikið trúaðra“, 67.7% „lítið trúaðra“ og
80.2% „trúlausra“. Andstaðan fer þverrandi eftir því sem trúin er talin
skipta minna máli. En samt kann það að þykja nokkuð hátt hlutfall, að einn
þriðji þeirra, sem játa mesta trú, skuli samþykkja, að fóstureyðingar skuli
leyfðar af félagslegum ástæðum.
Þar sem fóstureyðingar, og þá ekki síst af félagslegum ástæðum, em
oft kenndar við baráttu fyrir kvenréttindum, kemur það á óvart, að karlar
em þeim hlynntari en konur. 62% karla vom ýmist mjög sammála eða
nokkuð sammála, borið saman við 55% kvenna.
Andstaða gegn fóstureyðingum af félagslegum ástæðum eykst með
aldri fólks. Þó er sú undantekning á því, að í yngsta aldurshópnum, 18-24,
er meiri andstaða en í aldurshópunum 25-34 ára og 45-54 ára, 37.1%
ósammála 18-24 ára, en 32.6% og 36.7% í hinum aldurshópunum.
Að síðustu skulu hér kynntar niðurstöður úr könnun Hagvangs um
viðhorf fólks til samkynhneigðar. Um þetta efni var spurt með sama hætti
og um fóstureyðingar, hjónaskilnaði o.fl., þ.e. að nota kvarðann 1 til 10,