Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2000, Síða 104

Múlaþing
og gegndi ljósmóðurstörfum í sveitinni.
Hún mun hafa verið einhver ár í Gilsárteigi
hjá Jóni Þorsteinssyni, hreppsstjóra, og víð-
ar. Eg man að Guðlaug sagði móður minni
að stúlka á Hjartarstöðum hefði verið látin
heita í höfuðið á sér, dóttir Sigurðar. Hún
var gift kona í Beinárgerði, búsett þar.
Eftir að Hallgrímur og Guðlaug trúlof-
uðust ætluðu þau fljótlega að ganga í hjóna-
band og voru búin að fá leyfisbréf hjá sýslu-
manni. Mér hefur verið sagt að Hallgrímur
hafi verið í dálítilli skuld, sveitarskuld, kr.
30 eða 40, og að sveitarstjórn hefði krafist
að hann greiddi skuldina til þess að fá
samþykki hennar til að giftast Guðlaugu,
kærustu sinni. Þegar Hallgrímur fékk þessa
tilkynningu frá hreppsnefndinni hljóp illska
í blóðið og honum varð að orði: „Skítt og
helvíti.“ Það var orðtak hans er í hann fauk:
„Aldrei skal eg greiða þessa skuld sem eg er
krafinn um. Heldur skal eg búa ógiftur með
Guðlaugu“ - og við það sat.
Eg held að Guðlaug hafi verið eitthvað
eldri en Hallgrímur.1 Hún var frekar stór
kona, ekki lagleg í andliti, dálítið tileygð.
Hún var holdamikil og frí við að vera
„dömuleg“ í vexti. Fyrr á árum Hallgríms
varð honum vel til kvenna. Hann var kátur
og fjörugur, dansaði og spilaði mjög vel á
harmoniku. Hann var söngelskur og músík-
alskur, kompúrnaði2 ræla og polka. Hall-
grímur eignaðist stúlku með Guðrúnu
Hjörleifsdóttur og var hún látin heita Jóna.
Hún ólst upp hjá móðursystur sinni, Jónínu,
og Þórði Þórðarsyni í Hólalandshjáleigu og
á Hvoli. Jóna var myndarstúlka, há og
grönn. Hún giftist Sigurði Árnesingi og
þau eignuðust eina dóttur, Dagmar að nafni.
Seinna eignaðist Hallgrímur stúlku3 með
konu sem Stefanía hét. Hún hét Guðfinna
og ólst upp hjá föður sínum og Guðlaugu.
Guðfinna er myndarkona. Hún sótti sjó á
árabáti á yngri árum á Borgarfirði með
Helga Björnssyni. Hún giftist Hallgrími
Ólafssyni, ættuðum af Suðurlandi, miklum
hagleiksmanni. Þau eignuðust börn.
Eins og áður greinir bjuggu Hallgrímur
og Guðlaug á Hrafnabjörgum. Þau fluttust
þaðan árið 19064 að Breiðuvík. Þar bjuggu
þau til 1912 er þau fluttu að Hvannstóði og
á hálfa jörðina sem Hallgrímur keypti.
Eg kynntist Hallgrími lítið áður en hann
flutti í Breiðuvík. Þó var hann búinn að
koma áður í Snotrunes til foreldra minna og
gista hjá þeim. Mér fannst hann sérkenni-
legur og minnistæður maður; hann var
hátalaður, margorður og stórorðasamur.
Gat verið dálítið hvefsinn í orði, einkum til
að byrja með ef hann langaði í karp og
stælur sem hann sóttist eftir við það fólk
sem var skapmikið og vildi ekki láta í minni
pokann fyrir honum. Hann var naskur að
finna veika punkta í fari fólks og leita á þá
við hvern sem í hlut átti, ekki síst við þá
sem mikils máttu sín. Þegar honum tókst að
hleypa rækilega upp í fólki og gera það
fjúkandi reitt, þá var takmarki hans náð. Þá
hló hann hátt og innilega og breytti um
málefni, fór þá að tala um forystufé eða
góða fjárhunda sem ættu að vera til á hverj-
um bæ. Hallgrímur þótti með afbrigðum
góður að venja tjárhunda, enda átti hann
alltaf úrvalshunda. Hann sagði að það gerði
ekki svo mikið til að gemlingur háls-
brotnaði undan frískum hundi þegar verið
væri að venja hann.
Hallgrímur og Guðlaug voru bara tvö í
heimili með Guðfinnu dóttur Hallgríms sem
1 Ekki rétt ef trúa má tvennum prentuðum heimildum: Hallgrímur fæddur 1858 eða 1859, Guðlaug 1863 eða 1862.
2 Svo í handriti.
3 Þær voru reyndar tvær. Nafn hinnar er ekki vitað en hún fór með móður sinni til Ameríku.
4 f eftirmála segir Ármann Halldórsson að þetta hafi verið 1907.
102