Jökull

Ataaseq assigiiaat ilaat

Jökull - 01.12.1984, Qupperneq 25

Jökull - 01.12.1984, Qupperneq 25
Einarsson, P. and S. Björnsson 1979: Earthquak- es in Iceland. Jökull 29: 37-43. Gebrande, H., H. Miller and P. Einarsson 1980: Seismic structure of Iceland along RRISP- Profile I., J. Geophys. 47: 239—249. Grönvold, K., G. Larsen, P. Einarsson and K. Saemundsson 1983: The Hekla eruption 1980-1981. Bull. Volc., in press. Grönvold, K. and H. Jóhannesson 1984: Erupti- on in Grímsvötn 1983; course of events and chemical studies of the tephra. Jökull 34: Jóhannesson, H. S.P. Jakobsson and K. Saem- undsson 1982. Geological map of Iceland she- et 6, S-Iceland. Icelandic Museum of Natural History and Iceland Geodetic Survey, Reykjavik. Klein, F.W. 1978: Hypocenter location program HYPOINVERSE. U.S. Geol. Surv. Open- File Report: 78—694. 60 pp. Rist, Sigurjón 1961: Rannsóknir á Vatnajökli 1960 (Investigations on Vatnajökull in 1960, in Icelandic). Jökull 11: 1 — 11. Saemundsson, Kristján 1982: Öskjur á virkum eldfjallasvæðum á íslandi. (Calderas in the neovolcanic zones of Iceland, in Icelandic). Eldur er í norðri, Sögufélag, Reykjavík. 221- 239. Tómasson, H. 1974: Grímsvatnahlaup 1972. Mechanism and sediment discharge. Jökull 24: 27-39. Thórarinsson, Sigurður 1974: Vötnin stríð (The history of jökulhlaups in Skeiðará River and eruptions in Grímsvötn). Alm. bókafél. Reykjavík: 254pp. ÁGRIP SKJÁLFTAVIRKNI TENGD ELDGOSINU f GRÍMSVÖTNUM 1983 Páll Einarsson og Bryndís Brandsdóttir, Raunvísindastofnun Háskólans Eldgosinu í Grímsvötnum fylgdu breytingar á skjálftavirkni, sem komu fram á nálægum skjálfta- mælum (1. mynd) og túlka má sem afleiðingar af hreyfingu kviku í rótum eldstöðvarinnar. Gos- ið átti sér greinilegan aðdraganda, því 3—5 mán- uðum áður en það braust út, tók skjálftavirkni á Grímsvatnasvæðinu að aukast mjög (2. mynd). Þessi virkni gæti hafa staðið í sambandi við vax- andi þrýsting í einhvers konar kvikuhólfi í jarð- skorpunni og breytingar á bergspennu umhverfis hólfið, sem af honum stafa. Upptakasvæði skjálft- anna var skammt suðaustan við Grímsvatna- lægðina, og er kvikuhólfsins því líklega þar að leita. Þétt skjálftahrina varð á þessu svæði 28. maí (3. mynd), sem markar líklega tímann þegar veggir hólfsins gefa eftir og kvikan ryðst í átt til yfirborðs. Hrinan hætti klukkan 11:47 og skömmu síðar kom fram stöðugur órói á skjálfta- mælum (4. og 5. mynd). Líklega hófst gosið um þetta leyti, en það sást þó ekki fyrr en daginn eftir þegar flugvélar flugu yfir Grímsvötn eftir ábend- ingum skjálftavarða. Eftir að gosið kom upp urðu engir mælanlegir jarðskjálftar í Grímsvötnum í nokkrar vikur, og styður það þá hugmynd, að skjálftarnir síðustu mánuðina fyrir gosið hafi staf- að af háum kvikuþrýstingi. Gosórói var samkvæmt skjálftamælum mestur 28.-29. maí og eftir það dvínaði hann verulega. Hann kom í hviðum sem stóðu í nokkrar mínútur (6. mynd), en kyrrara var á milli. Ef dæma skal eftir óróanum var krafturinn í gosinu mestur 28.-29. maí, en þá var fremur litla virkni að sjá á yfirborði (7. mynd). Stöku sprengingar rufu vatnsyfirborðið og gufubólstrar stigu upp í nokk- ur hundruð metra hæð. Næstu daga var ekki skyggni til að skoða eldstöðvarnar, en úr flugvél- um ofan skýja sáust gufumekkir sem náðu nokk- ur þúsund metra hæð 31. maí og 1. júní. Sprengi- virkni í gosinu virtist vera meiri þessa daga, þrátt fyrir minnkandi gos. Síðar kom í ljós að eyja hafði myndast í Grímsvötnum (8. mynd). Líklega stafaði aukin sprengivirkni af því, að gosopið hafi verið komið nærri yfirborði vatnanna. Gosórói mældist síðast á öðrum tímanum aðfaranótt 2. júní , og ekki sáust gosmekkir eftir það. Skjálftavirkni sambærileg við þá sem fylgdi gosinu 1983 hefur ekki orðið í Grímsvötnum síð- an a.m.k. 1971, en þá var settur upp skjálftamælir á Skammadalshóli af sömu gerð og flestir þeirra sem nú eru í gangi á landinu. Það verður því að telja mjög ólíklegt, að gos hafi fylgt þeim Skeiðarárhlaupum sem orðið hafa á þessu tíma- bili. Atburðirnir nú sýna einnig, að gos geta orðið í Grímsvötnum svo óveruleg að þeirra verði lítið sem ekkert vart í byggð, og án þess að þeim fylgi Skeiðarárhlaup. JÖKULL 34. ÁR 23
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196

x

Jökull

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.