Jökull


Jökull - 01.12.1984, Síða 31

Jökull - 01.12.1984, Síða 31
temperatures for any length of time. Furth- ermore, we may add, as the water emerges on Skeidarársandur during jökulhlaups, the temper- ature has been measured 0 °C (Rist 1955). The temperature of the lake has neither been mea- sured nor estimated by theoretical models but we believe the average temperature is close to the melting point. Water in the Grímsvötn lake is a mixture of meltwater from the glacier and fluid discharged from the geothermal system. The chemical com- position of the two components is rather diffe- rent. The circulating geothermal fluid attains a base temperature of around 300 °C and obtains its chemical composition by interaction with the ambient rocks. When water from the geothermal area in Grímsvötn has reached Skeidarársandur in jökulhlaups, the chemical composition of the riv- ers changes drasically. The first sign of a jökul- hlaup is a strong sulphurous (H2S) odour from the river Skeidará that can be noticed some days before the discharge begins to increase. The col- our of the river changes, sometimes even before the jökulhlaup commences. All jökulhlaups on Skeidarársandur start in Skeidará, and as they proceed the flood may emerge in Sandgígjukvísl and finally in Súla in the largest burst. Considerable information about the Grímsvötn area has been obtained by studies of the jökul- hlaups on Skeidarársandur. The discharge rate and total volume of the jökulhlaups have been estimated (Rist 1955,1973,1976, see Thorarinsson 1974). The sediment transport has also been esti- mated, both the total load and chemical composi- tion (see Thorarinsson 1939,1974, p.165, Rist 1955, Tómasson 1974, Tómasson et al. 1982). Furthermore, chemical studies of water from the river Skeidará have been presented by Rist (1955), Sigvaldason (1965) and by Steinthórsson and Óskarsson (1983). The present work presents chemical data (col- lected by the National Energy Authority and the Science Institute) for the rivers on Skeidarársand- ur during jökulhlaups in 1976,1982 and 1983 and in the period between the last two jökulhlaups. The data show the normal chemical concentra- tions in the rivers in 1982/83 when they are not influenced by jökulhlaups. With this background we can distinguish the various changes in the chemical composition that appear in the rivers during jökulhlaups. In addition, we can distingu- ish certain chemical changes in jökulhlaups from Grímsvötn when the geothermal area is influ- enced by volcanic activity. On the basis of gene- ral knowledge about high temperature geoth- ermal areas we can explain the chemical composi- tion of water in Grímsvötn in terms of interaction with highly reactive basaltic glass in the lake. However, the concentration of some substances like silica is not changed by water-rock interac- tion and by using data for those we estimate the fraction of the geothermal fluid in the water mixture from Grímsvötn. The heat flux in Grímsvötn shows sporadic increases, which may be of the order of 2 to 3 times the base flux of 4000 to 5000 MW (Björnsson 1983). During the last 120 years these peaks constitute about 10% of the total heat flux. They are believed to be caused by intrusions of magma to the base of the glacier. Altogether the inflow of magma into the Grímsvötn area is esti- mated to be about 50T06 m3/yr of which 10% is erupted to the surface and 90% is solidified in the upper crust and cooled down by the hydrother- mal convection (Björnsson et al. 1982, Björnsson 1983). No volcano in Iceland has shown a higher eruption frequency than the Grímsvötn volcano. Thorarinsson (1974) attributed at least 50 erup- tions to the volcano in historical times and Jóhannesson’s (1983) recent studies of historical documents add still more eruptions to the list. The latest eruption in Grímsvötn occurred in May-June 1983. Grönvold and Jóhannesson (1984) describe the course of events and chemical studies of the tephra and Einarsson and Brandsdóttir (1984) analysed the seismic activity leading up to the eruption. The present paper adds information about the recent volcanic activ- ity based on geochemical studies of water in the jökulhlaups. DESCRIPTION OF GEOTHERMAL ACTIVITY The mountain Grímsfjall marks the southern rim of the Grímsvötn caldera (Fig.2). The two highest peaks of the mountain form nunataks where hyaloclastic rocks are exposed to the sur- face: W- Svíahnúkur (1700 m) and E-Svíahnúkur (1725m). The northern face of the mountain beneath the two nunataks forms almost vertical cliffs, 300 to 400 m high. There hyaloclastic rocks with intermediate basalt layers are exposed. Gla- JÖKULL 34. ÁR 29
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.