Jökull


Jökull - 01.12.1984, Blaðsíða 31

Jökull - 01.12.1984, Blaðsíða 31
temperatures for any length of time. Furth- ermore, we may add, as the water emerges on Skeidarársandur during jökulhlaups, the temper- ature has been measured 0 °C (Rist 1955). The temperature of the lake has neither been mea- sured nor estimated by theoretical models but we believe the average temperature is close to the melting point. Water in the Grímsvötn lake is a mixture of meltwater from the glacier and fluid discharged from the geothermal system. The chemical com- position of the two components is rather diffe- rent. The circulating geothermal fluid attains a base temperature of around 300 °C and obtains its chemical composition by interaction with the ambient rocks. When water from the geothermal area in Grímsvötn has reached Skeidarársandur in jökulhlaups, the chemical composition of the riv- ers changes drasically. The first sign of a jökul- hlaup is a strong sulphurous (H2S) odour from the river Skeidará that can be noticed some days before the discharge begins to increase. The col- our of the river changes, sometimes even before the jökulhlaup commences. All jökulhlaups on Skeidarársandur start in Skeidará, and as they proceed the flood may emerge in Sandgígjukvísl and finally in Súla in the largest burst. Considerable information about the Grímsvötn area has been obtained by studies of the jökul- hlaups on Skeidarársandur. The discharge rate and total volume of the jökulhlaups have been estimated (Rist 1955,1973,1976, see Thorarinsson 1974). The sediment transport has also been esti- mated, both the total load and chemical composi- tion (see Thorarinsson 1939,1974, p.165, Rist 1955, Tómasson 1974, Tómasson et al. 1982). Furthermore, chemical studies of water from the river Skeidará have been presented by Rist (1955), Sigvaldason (1965) and by Steinthórsson and Óskarsson (1983). The present work presents chemical data (col- lected by the National Energy Authority and the Science Institute) for the rivers on Skeidarársand- ur during jökulhlaups in 1976,1982 and 1983 and in the period between the last two jökulhlaups. The data show the normal chemical concentra- tions in the rivers in 1982/83 when they are not influenced by jökulhlaups. With this background we can distinguish the various changes in the chemical composition that appear in the rivers during jökulhlaups. In addition, we can distingu- ish certain chemical changes in jökulhlaups from Grímsvötn when the geothermal area is influ- enced by volcanic activity. On the basis of gene- ral knowledge about high temperature geoth- ermal areas we can explain the chemical composi- tion of water in Grímsvötn in terms of interaction with highly reactive basaltic glass in the lake. However, the concentration of some substances like silica is not changed by water-rock interac- tion and by using data for those we estimate the fraction of the geothermal fluid in the water mixture from Grímsvötn. The heat flux in Grímsvötn shows sporadic increases, which may be of the order of 2 to 3 times the base flux of 4000 to 5000 MW (Björnsson 1983). During the last 120 years these peaks constitute about 10% of the total heat flux. They are believed to be caused by intrusions of magma to the base of the glacier. Altogether the inflow of magma into the Grímsvötn area is esti- mated to be about 50T06 m3/yr of which 10% is erupted to the surface and 90% is solidified in the upper crust and cooled down by the hydrother- mal convection (Björnsson et al. 1982, Björnsson 1983). No volcano in Iceland has shown a higher eruption frequency than the Grímsvötn volcano. Thorarinsson (1974) attributed at least 50 erup- tions to the volcano in historical times and Jóhannesson’s (1983) recent studies of historical documents add still more eruptions to the list. The latest eruption in Grímsvötn occurred in May-June 1983. Grönvold and Jóhannesson (1984) describe the course of events and chemical studies of the tephra and Einarsson and Brandsdóttir (1984) analysed the seismic activity leading up to the eruption. The present paper adds information about the recent volcanic activ- ity based on geochemical studies of water in the jökulhlaups. DESCRIPTION OF GEOTHERMAL ACTIVITY The mountain Grímsfjall marks the southern rim of the Grímsvötn caldera (Fig.2). The two highest peaks of the mountain form nunataks where hyaloclastic rocks are exposed to the sur- face: W- Svíahnúkur (1700 m) and E-Svíahnúkur (1725m). The northern face of the mountain beneath the two nunataks forms almost vertical cliffs, 300 to 400 m high. There hyaloclastic rocks with intermediate basalt layers are exposed. Gla- JÖKULL 34. ÁR 29
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.