Jökull - 01.12.1984, Qupperneq 118

hitakönnun viö Varmaland/Laugaland í
Stafholtstungum, Mýrasýslu. Report in Ice-
landic, National Energy Authority, OS79011/
JHD05, 72 pp.
Johansen, H. K. 1977: A man/computer
interpretation system for resistivity soundings
over a horizontally stratified earth. Geophys.
Prosp. 25: 667-691.
McDougall, /., K. Saemundsson, H. Jóhannes-
son, N. D. Watkins and L. Kristjánsson 1977:
Extension of the geomagnetic polarity scale to
6.5 m.y.: K-Ar dating, geological and
paleomagnetic study of a 3500 m lava succes-
sion in western Iceland. Bull. Geoi. Soc. Am.
88: 1-15.
Pálmason, G., S. Arnórsson, I. B. Fridleifsson,
H. Kristmannsdóttir, K. Saemundsson, V.
Stefánsson, B. Steingrímsson, J. Tómasson
and L. Kristjánsson 1979: The Icelandic crust:
Evidence from drillhole data on structure and
processes. Am. Geophys. Union, Ewing
series 2: 43-65.
Saemundsson, K. 1967: An outline of the struct-
ure of SW-Iceland. In: (ed) S. Björnsson:
Iceland and Mid-Ocean Ridges. Soc. Sci.
Islandica, Rit 38: 151-161.
Saemundsson, K. 1977: Origin of anticlinal
structures in Iceland (in Russian). In: (ed) N.
A. Logachev: Osnovie problemi riftogenesa
(Some problems of riftogenesis). Akademia
Nauk, S. S. S. R., 175-181.
Saemundsson, K. and I. B. Fridleifsson 1980:
Jarðhiti og jarðhitarannsóknir (in Icelandic
with English summary). Nátturufraeding-
urinn, 50: 157-188.
Saemundsson, K. and H. Noll 1974: K/Ar ages of
rocks from Húsafell, western Iceland, and the
development of the Húsafell central volcano.
Jökull 24: 40-59.
Saemundsson, K., S. Björnsson, G. E. Sigvalda-
son, G. Elísson and H. Kjartansson 1966:
Rannsókn á jarðhita í Reykholtsdal. Report
in Icelandic, State Electricity Authority, 36
pp.
Sigvaldason, G. E. 1966: Chemistry of thermal
waters and gases in Iceland. Bull. Volc. 29:
589-604.
Thorkelsson, Th. 1940: On thermal activity in
Iceland and geyser action. Soc. Sci. Islandica,
Rit 25. 139 pp.
Thoroddsen, Th. 1891: Geologiske iagttagelser
paa Snaefellsnes og i omegnen af Faxabugten
i Island. Bihang Svenska Vet. Akad. Handl.
17: 1-96.
ÁGRIP
REYKHOLTSJARÐHITAKERFIÐ
í BORGARFIRÐI.
Lúðvík S. Georgsson, Orkustofnun
Haukur Jóhannesson, Náttúrufræðistofnun
Islands
Einar Gunnlaugsson, Hitaveitu Reykjavíkur
Guðmundur Ingi Haraldsson, Orkustofnun
Öflugasta lághitasvæði á íslandi er í ofanverð-
um Borgarfirði (1. mynd) og jafngildir náttúrlegt
rennsli um 450 1/s af sjóðandi vatni. Á grundvelli
viðnámsmælinga og efnasamsetningar heita
vatnsins má skipta jarðhitanum í fimm aðskilin
jarðhitakerfi. Pau eru kennd við Reykholt, Bæ,
Brautartungu, England og Húsafell. Hvert kerfi
samanstendur af nokkrum hvera- eða laugasvæð-
um. Innan hvers svæðis liggja hverir og laugar
gjarnan á línum. í þessari grein er gefið yfirlit yfir
rannsóknir undanfarinna ára á Reykholtskerfinu.
Reykholtskerfið er langstærsta jarðhitakerfið í
Borgarfirði og reyndar einnig á íslandi og gefur af
sér 425 1/s af vatni með varmagildi sem samsvarar
um 400 1/s af sjóðandi vatni. Innan þess eru öll
stærstu hverasvæðin í Borgarfirði, svo sem Deild-
artunga-Kleppjárnsreykir, Hurðarbak-Síðumúli,
Vellir (ásamt Sturlu-Reykjum), Reykholt-Kópa-
reykir og Norðurreykir-Háafell (2. og 5. mynd).
Efnasamsetning heita vatnsins gefur til kynna
að miðja kerfisins sé hverasvæðið sem kennt er
við Reykholt og Kópareyki. Þar er hiti í djúpkerfi
talinn a.m.k. 140°C en lækkar út frá því (3.
mynd).
Viðnámsmælingar (4. mynd) sýna mjög stórt
lágviðnámssvæði, 250-300 km2, sem nær yfir
mestan hluta Reykholtsdals og teygir sig þaðan í
norðaustur í átt að Arnarvatnsheiði.
í greininni eru leiddar líkur að því, að nið-
urstreymissvæðið sé á Arnarvatnsheiði og kemur
það heim við tvívetnisstyrk vatnsins. Þar hripar
regnvatn niður eftir sprungum og hitnar af snert-
ingu við heitt berg. Síðan streymir vatnið til
suðvesturs niður á láglendi Borgarfjarðardala,
líklega að mestu eftir misgengjum og göngum.
Þar skera opnar norðlægar eða norðvestlægar
sprungur vatnsleiðarana, og heita vatnið á greiða
leið til yfirborðs (5. og 6. mynd).
116 JÖKULL 34. ÁR