Jökull


Jökull - 01.12.1985, Síða 78

Jökull - 01.12.1985, Síða 78
uninterrupted sequence of 13 tephra layers spanning the period 1300 to 1947 A.D. The „Landnam“ layer appeared to be absent from the lowest layers of this soil. It was, however, found to be present immediately above the outermost margins of Hrossatunga, suggesting that Sólheimajökull reached a late Holocene maximum between about 600 and 750 A.D. (Dugmore, op. cit.) A glacial limit that extended as far south as these high lateral moraines could be associated, in its latter stages or in subsequent readvances, with the formation of the Holar proximal outwash deposits, which lie only a short distance upvalley of the moraine limit on Eystriheiði. The Holar deposits therefore appear to date from between late thirteenth century and 1704 A.D. The most likely sequence of events in the Sólheima- jökull valley therefore appears to commence with early Neoglacial outwash (dating from at least 3100—3500 B.P.; Dugmore, in prep.) followed by a glacier ad- vance in the 7th to 8th centuries which produced the high sandur deposits of area A and their associated flood channels. The glacier subsequently retreated so that its meltwaters were no longer channeled through Gorges 1 or 2, while subsequent ice readvances were associated initially with the accumulation and reworking of the area B outwash deposit, and subsequently of the Holar deposits. The development of the Holar deposits themselves could have occurred at any time between c. late thirteenth century A.D. (from the moraine tephra evidence) and the late 1600’s A.D. (from the historical evidence). CONCLUSION Lichenometric methods have proved successful in the relative and absolute dating of sandur deposits that have accumulated since the mid-nineteenth century. The main terrace surfaces on the floor of the Jökulsá valley have been dated by lichenometric means to c. 1840, 1880, 1935 and post-1969, while the age of intermoraine outwash deposits conform closely to dates proposed by Jaksch (1970, 1975) for the period 1915 to 1950. Lichenometric dating has not, however, proved feasible on the higher, older sandur deposits largely because of high rates of rock weathering and disintegration, frost shattering and frost heave, eolian abrasion, and soil stripping. The largest lichens in these areas appear to date from c. 1840, suggesting that soil stripping may have commenced at about this time, and that the pro- cesses of rock breakdown have not been sufficiently rapid and severe in all areas to preclude fairly con- tinuous thallus growth. The maximum thallus diameters observed in the whole proglacial area reached 110 mm, suggesting that lichens are unable to exceed this size, either because they have reached their ecological limit, or because rock breakdown finally prevents further thallus growth. The 110 mm size limit may well, how- ever, represent early nineteenth century lichen col- onization, and hence lichenometric dating should prove feasible in this area for all sandur and moraine deposits up to 140—150 years old. The dating of the older surfaces, however, has only been possible using tephrochronologic evidence, evi- dence from 14C dating of a buried soil horizon, and historical records. These sources of evidence suggest that the oldest sandur deposits of Zone X (Sólheima- sandur), probably date from the early Neoglaciai; Skógasandur deposits (area A) date from between the 7th and lOth centuries; deposits of intermediate age (Sólheimasandur, area B, excluding Zone X) appear to relate to a period of ice readvance that occurred between the 8th and 14th centuries; and the younger deposits in this group (the Holar deposits, Zone XI) appear to date from some time between the late thir- teenth century and 1704 A.D. ACKN O WLED GEMENTS The authors would like to thank Dr. David Sugden, John Sugden, and J. Keith Williams for valued assistance in thefield, and also Ric Gard and all members ofboth the Aberdeen University Department of Geography Iceland Expedition 1983 and the St. John Rigby Sixth Form College Iceland Expedition 1983 for their support and interest in this study. Fieldwork was carried out under National Research Council Permit 29/83. A.J. Dugmore gratefully acknowledges the support of an N.E.R.C. Studentship. Ágrip ALDURSGREINING Á SETLÖGUM VIÐ SÓLHEIMAJÖKUL MEÐ ÖSKULÖGUM OG FLÉTTUM Judith H. Maizels og Andrew J. Dugmore Aberdeen háskóla Rætt er um aldursgreiningu setlaga framan við Sólheimajökul. Fléttur eru taldar nothæfar við aldursá- kvörðun s.l. 150 ár, en veðrun kemur í veg fyrir það þegar setlög verða eldri. Höfundar benda á setlög sem þeir telja frá 1840, 1883, 1935 og 1969. Með gjóskulög- um aldursgreina þeir lög á Skógasandi frá um 600 e. Kr. og á Sólheimasandi frá um 1400 e. Kr. 76 JÖKULL 35. ÁR
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.